Πρόσφατα, χρειάστηκε να εκφέρω γνώμη για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της Λευκορωσσίας που ενέχει μεγάλο βαθμό οικονομικής, κοινωνικής, αλλά και γεωπολιτικής πολυπλοκότητας. Στη μέση είναι οι μεγάλες κρατικές βιομηχανίες. Από εδώ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ με προτάσεις για χαμηλότοκα δάνεια και ζωή χαρισάμενη. Από εκεί, οι Ρώσσοι, με φθηνό πετρέλαιο και αέριο. Οι Λευκορώσσοι θα αποφασίσουν. Αλλά, έχουν τουλάχιστον κυβέρνηση που μπορεί να πάρει αποφάσεις με ακέραιο βαθμό εθνικής κυριαρχίας. Όσοι διαβάσετε αυτό το άρθρο, ίσως μπείτε σε σκέψεις για την Ελλάδα. Όχι αδίκως.
Μια πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει πως ιδιωτικοποιώντας τις μισές κρατικές επιχειρήσεις και εγκαταστάσεις της Λευκορωσσίας θα είχαμε μια δραματική βελτίωση στην ευημερία της χώρας αυτής ως αύξηση κατά 35,4% στην κατανάλωση ανά έτος. Ως μέτρο σύγκρισης, η εισδοχή της Λευκορωσσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου προσέφερε τέσσερις φορές λιγότερα. Ένα σενάριο αποκρατικοποιήσεων θα οδηγούσε σε αύξηση 17,4% του ΑΕΠ της πρωήν κομμουνιστικής αυτής χώρας. Τα ημερομίσθια των ειδικευμένων εργατών, των ανειδίκευτων εργατών και οι αποδόσεις κεφαλαίου θα αυξάνονταν κατά 7,5%, 7,3% και 18% αντίστοιχα.
Πολιτικοί περιορισμοί που αντικατοπτρίζουν την κοινή λογική δεν θα επέτρεπαν να σαρωθεί εύκολα το συνολικό έκταμα της δημόσιας οικονομίας με ιδιωτικοποιήσεις. Θα μπορούσαμε να εξαιρέσουμε τέσσερις τομείς από τις αποκρατικοποιήσεις: (1) την εκπαίδευση, (2) την υγεία και την πρόνοια, (3) τις δημόσιες υπηρεσίες, (4) τις κοινοτικές, κοινωνικές και ιδιωτικές υπηρεσίες. Και πάλι τότε θα είχαμε μια αύξηση περί το 14,2% στην κατανάλωση και 7% στο ΑΕΠ. Για να καταλάβετε καλύτερα τί σημαίνει “επτά τοις εκατό του ΑΕΠ”, σκεφτείται πως ο κύριος Τσίπρας θα κόψει τις συντάξεις το 2019 κατά 2% του ΑΕΠ στην Ελλάδα: δηλαδή θα εξαφανιστούν από την αγορά κοντά 4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αλλά, ας μην μένουμε στους αριθμούς. Εν ολίγοις, είτε μιλάμε για ένταξη μια μονολιθικής κομμουνιστικής οικονομίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, είτε πρόκειται για μαζικές αποκρατικοποιήσεις, το αποτέλεσμα είναι παρόμοιο: η Λευκορωσσία εισέρχεται στον παγκόσμιο καταμερισμό κεφαλαίου και εργασίας. Είναι σαν να βγάζουμε ένα μωρό στο κρύο και στους λύκους.
Πρώτον, θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν πως ο κρατικός βιομηχανικός τομέας, ιδίως τα διϋλιστήρια, προμηθεύεται πετρέλαιο από την Ρωσσία σε τιμές υπό αυτές τις αγοράς. Αυτό οφείλει να θεωρηθεί ως απευθείας επιδότηση. Όποια αποτίμηση θα έδειχνε πως οι κρατικές εταιρείες έχουν χαμηλότερη προστιθέμενη αξία και παραγωγικότητα εργασίας. Γενικά μιλώντας, στην περίπτωση της αποκρατικοποίησης, θα έπρεπε κανείς να βρει την χρυσή τομή μεταξύ εθνικού, διεθνούς και ρωσσικού επενδυτικού κεφαλαίου.
Δεύτερον, αν θεωρήσουμε πως αποκρατικοποιούνται οι μισές κρατικές εταιρείες, θα βρούμε πως υπάρχουν μεγάλα οφέλη. Αλλά αυτό ήδη σημαίνει πως υφίσταται τεράστια υστέρηση στην παραγωγικότητα, με τους συντελεστές παραγωγής απαρχαιωμένους, τον πληθυσμό γηράσκοντα, τους εξειδικευμένους εργάτες να εγκαταλείπουν την χώρα και την τοποθέτηση της Λευκορωσσίας στην παγκόσμια αγορά σε πολύ κακή θέση, ιδίως όσον αφορά σε διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Εν τέλει, έχουμε μια οικονομία όπου τα οικογενειακά εισοδήματα εξασφαλίζονται κατά κύριο λόγο από το εξωτερικό χρέος και όχι από τις πωλήσεις στις αγορές. Η Λευκορωσσία καταχρεώνεται για να κρατήσει έναν αξιοπρεπή τρόπο ζωής.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Λευκορωσσία είναι υπό το βέλτιστο. Μέγα μέρος τους δεν αποδίδει βιώσιμες θέσεις απασχόλησης, για εξειδικευμένους υπαλλήλους και εργάτες. Η φυγή των ανθρώπων στο εξωτερικό είναι επιδημική. Η υπεραξία που παράγουν ξένες εταιρείες στην χώρα, πιστώνεται στις μητρικές τους στο εξωτερικό.
Το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για πολύ καιρό τώρα δεν χρηματοδοτείται επαρκώς. Υποτιμήσεις του εθνικού νομίσματος και υψηλός πληθωρισμός περιορίζουν δραματικά το δημοσιονομικό μίγμα. Οι ελάχιστες δημόσιες επενδύσεις διοχετεύονται κυρίως στις υποδομές και η ανάπτυξη του ανθρωπίνου κεφαλαίου δεν υπάρχει ούτε στα χαρτιά.
140 χιλιάδες άνθρωποι φεύγουν από την Λευκορωσσία κάθε χρόνο, δηλαδή κοντά στο 3% του πληθυσμού και πηγαίνουν κυρίως στην Ρωσσία. Έτσι που πηγαίνει το πράγμα, ηχεί κόκκινος συναγερμός. Οι αυξήσεις στους μισθούς δεν κάνανε καμία διαφορά και ο κόσμος συνεχίζει να φεύγει. Μην πούμε πως κάνανε μεγάλο κακό αντί για καλό: το κόστος παραγωγής αυξήθηκε και η ανταγωνιστικότητα μειώθηκε. Κι από πάνω, οι αυξήσεις καταναλώνονται σε εισαγόμενα είδη και η ισοτιμία του νομίσματος βούλιαξε.
Μελέτες που είχαμε στην διάθεσή μας έδειχναν πως οι μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις στην Λευκορωσσία απορροφούσαν το υπερβάλλον δυναμικό όσων έφευγαν από τις κρατικές επιχειρήσεις. Οι ΜΜΕ λειτουργούν ως αμορτισέρ και εξασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή. Όμως, που να τις βρείς τις δεκάδες χιλιάδες ΜΜΕ που χρειάζεται να υπάρχουν, αν προχωρήσει το κράτος σε μαζικές αποκρατικοποιήσεις; Σε ποιόν θα πουλάνε τα προϊόντα τους;
ΔΝΤ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάλαν την Λευκορωσσία στην μέση. Από την άλλη μεριά του τραπεζιού είναι οι Ρώσσοι. Η Λευκορωσσία είναι μια τέως κομμουνιστική χώρα που ξέμεινε με πλήρως κομμουνιστική, δηλαδή εικονική, οικονομία. Όμως ακόμα η κοινωνία της είναι όρθια. Γιατί έχει εθνική κυριαρχία. Και όποια ένταξή της στην πραγματικότητα των διεθνών αγορών δεν θα γίνει ως βουτιά στο κενό με δεμένα τα χέρια πισθάγκωνα. Αλλά ως προοδευτική διαδικασία, όπου η κοινωνική συνοχή θα δίνει τον ρυθμό.
Κοιτώντας την Λευκορωσσία, βλέπω τις προκλήσεις τις Ελλάδος. Πώς ήταν, τί ταλαιπωρίες και ευκαιρίες υπήρχαν όταν είχε την Δραχμή. Πώς ήταν και τί μπορούσε να κάνει όταν είχε την εθνική της κυριαρχία.
Και πώς θα κληθεί να λύσει μια εξίσωση επιβίωσης, όταν στο παρασκήνιο έχει κανονιστεί η σφαγή και η πώλησή της στους πάγκους των διεθνών αγορών. Στο τραπέζι του Μνηνομίου, οι Έλληνες δεν είναι καλεσμένοι – είναι το γεύμα.
Originally posted 2018-01-05 10:15:53.
