“Σύμφωνα με την από 14 Δεκεμβρίου 1938 απόφαση του Υπουργείου των Θρησκευμάτων και της Εθνικής Παιδείας καταρτίστηκε Επιτροπή για νά συντάξη τη Γραμματική της Δημοτικής για τους έκπαιδευτικούς λειτουργούς με Πρόεδρο και εΐοηγητη τον κ. Μανόλη Τριανταφυλλίδη, άλλοτε καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και μέλη τους κ. κ. Κλέανδρο Λάκωνα, λογοτέχνη, Θρασύβουλο Σταύρου, γυμνασιάρχη, Αχιλλέα Τζάρτζανο, άλλοτε εκπαιδευτικό σύμβουλο, και Βασίλειο Φάβη, τότε συντάχτη του Λεξικού της Ακαδημίας και τώρα καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σ’ αυτους προστέθηκε ώς γραμματέας ο κ. Νικόλαος Ανδριώτης, συντάχτης του Λεξικού της Ακαδημίας. Ό κ. Φάβης αναγκάστηκε νά διακόψη τη συνεργασία του με την ‘Επιτροπή όταν απομακρύνθηκε από την Αθήνα”.
Έτσι ξεκινάει η ανατυπωμένη έκδοση του 2002 της “Νεοελληνικής Γραμματικής της Δημοτικής” του Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Από όλες, όμως, τις επίσημες εκδόσεις της, λείπει ο Πρόλογος του Ιωάννη Μεταξά.
Εδώ, αποκαθιστούμε αυτήν την εθνική, ιστορική, εκπαιδευτική και επιστημονική αδικία.
Ο Μεταξάς και η Γραμματική του Τριανταφυλλίδη
Η Γραμματική της Δημοτικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη τυπώθηκε το 1941 από τον Οργανισμό Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων, που είχε ιδρύσει ο Ιωάννης Μεταξάς.
Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε αγκαλιάσει το έργο του Μανόλη Τριανταφυλλίδη και είχε ετοιμάσει Πρόλογο για την Πρώτη Έκδοσή του. Τον πρόλαβε ο θάνατος και την δημοσίευση του Προλόγου του απαγόρευσε ο Υπουργός Παιδείας της Κατοχικής Κυβέρνησης υπό τους Γερμανούς.
Ο Πρόλογος δημοσιεύθηκε μεταγενέστερα από τον ίδιο τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη στο βιβλίο του “Δημοτικισμός και Αντίδραση”, που εκδόθηκε στα 1957 (σελ. 61-62), ως φόρος τιμής στον Ιωάννη Μεταξά.
Ο Προλογος του Ιωάννη Μεταξά: “Η Γραμματική της Σχολικής Δημοτικής και η σημασία της”
Η ιδέα του Δημοτικισμού, η προσπάθεια να καλλιεργηθή και να καθιερωθή η δημοτική γλώσσα, προσπάθεια κατ’ εξοχήν εθνική και λαϊκή, για καιρό παρεξηγήθηκε και συγχύστηκε. με την βοήθεια, όμως, της λογοτεχνίας εξυψώθηκε η μητρική γλώσσα και ωρίμασε και στην κοινωνία η συνείδηση της ανάγκης να θεμελιωθή και η Ελληνική Παιδεία στην κοινή γλώσσα.
Η αρχή της θεμελιώσεως αυτής επιχειρήθηκε από καιρό, αλλά το έργο είναι ακόμα ασυμπλήρωτο. Κατά τις εναλλασσόμενες κυβερνήσεις άλλαζε και ο τύπος και η έκταση της διδασκαλίας της Δημοτικής στο σχολείο, ενώ έλειπε και μια ολοκληρωμένη Σχολική Γραμματική.
Από καιρό αποζητεί η φωτισμένη κοινωνία και οι γονείς να γίνει κάτι οριστικώτερο. είναι περιττό να τονιστεί η μεγάλη σημασία της σχολικής γλώσσας. Αφού είναι το μέσον που επικοινωνεί το παιδί με τον δάσκαλο και με το βιβλίο και διαπλάσσονται οι παιδικές ψυχές, το όργανο που μεταδίδει στις νέες γενηές τα αγαθά του πολιτισμού και τους λαογραφικούς και λογοτεχνικούς θησαυρούς, που έχει αποθέσει στην εθνική γλώσσα η λαϊκή ψυχή και η εθνική λογοτεχνία. Την παγιοποίηση και διασφάλιση της Σχολικής Δημοτικής είναι προωρισμένη να βοηθήση σημαντικά η Σχολική Γραμματική, που θα δη το φως ως το τέλος του έτους. Με αυτήν θα βεβαιωθούν τελειωτικά, όσοι τυχόν αμφιβάλλουν ακόμα, ότι η γλώσσα που μιλούμε κάθε μέρα στην ζωή έχει τους άγραφους κανόνες της, άξιους κάθε τιμής και σεβασμού. Θα γίνουν συνειδητοί οι κανόνες αυτοί στον καθένα, παιδιά και μεγάλους, και θα ξέρουν έτσι με ποιους τύπους και ποια ορθογραφία θα γράφουν σωστά στην μητρική τους γλώσσα.
Με την Γραμματική αυτή αποκτά το Λαϊκό Σχολείο, στην θέση της γλωσσικής αναρχίας, την γλώσσα του και το ψωμί του. Αποκτά η Μέση Παιδεία την βάση για κάθε μόρφωση γλωσσική ή λογοτεχνική. Αποκτά η Ελληνική Παιδεία την απαραίτητη προϋπόθεσή της για μια γλωσσική αναγέννηση, θεμελιωμένη στην ελληνική ζωή, με τις παραδόσεις της, την ιστορία της, τον πολιτισμό της. Η μητρική γλώσσα, ρυθμισμένη γραμματικά, θα βοηθήσει το σχολείο, που παίρνει τα ελληνόπαιδα από την ζωή, να τα ετοιμάσει καλλίτερα για την ζωή. Ο γραμματικός κανόνας θα περιορίσει τον υπερτροφικό ατομισμό και ο γλωσσικός τύπος που εκφράζει το πανελλήνιο αίσθημα, χαρίζοντας την ελευθερία στην έκφραση, θα μπορέσει να αξιώση την απαραίτητη σε συγχρονισμένο λαό γραμματική πειθαρχία. Η Γραμματική, αφού ακολούθησε στην διαμόρφωσή της τον φωτεινό δρόμο που της χάραξε η λογοτεχνία, θα την βοηθήση τώρα στο μέρος της, με τον κανόνα της, να αποκτήσει μεγαλύτερη γραμματική ενότητα, και θα συντελέση να γεννηθή περισσότερη αρμονία ανάμεσα στον Ελληνικό Λαό και την Παιδεία του και να φέρη αυτή πλούσιους τους καρπούς που αξίζει ο λαός μας και που προσδοκούμε για το μέλλον του.
Ιωάννης Μεταξάς.
Στηρίξτε μας με μια δωρεά
Εγγραφείτε στο Newsletter μας!
Originally posted 2020-10-04 21:26:26.
