Σύμφωνα με την διαχρονική ιεράρχηση των πολιτισμικών αξιών μας, η εκλογή του Ηρακλή στο σταυροδρόμι της Αρετής και της Κακίας έπρεπε να διδάσκεται στο κάθε ελληνόπουλο εξ απαλών ονύχων. Η γνωστή αφήγηση για την οποία γράφει ο Πρόδικος ο σοφός στο περί Ηρακλέους σύγγραμμά του, στην οποία αναφέρεται ο Σωκράτης, μάς την μεταφέρει ο Ξενοφών στα «Απομνημονεύματά» του. Καθώς περνούσε ο Ηρακλής από την παιδική στην εφηβική ηλικία, εκεί που αρχίζει και καθορίζεται το αυτεξούσιο του καθενός και είναι ελεύθεροι οι άνθρωποι να επιλέξουν την βασική οδό της ζωής που θα ακολουθήσουν, την αρετή ή την κακία, ο Ηρακλής αποτραβήχτηκε σε ένα ήσυχο μέρος για να σκεφθεί για το μέλλον του. Εκεί τον πλησίασαν δύο επιβλητικές γυναίκες. Παρακάτω παρατίθεται η στιχομυθία που απομνημονεύει ο Ξενοφών, σε μετάφραση του Κωστή Βάρναλη, ως ιδιαίτερα επίκαιρη λόγω του αμφιλεγόμενου ρόλου που διαδραματίζουν κάποιοι σύμβουλοι εκείνων που ασκούν εξουσία στον τόπο μας:

grecobooks-6

Ο Ηρακλής στο σταυροδρόμι

«η μεν μία εκ των δύο ευπρεπής την όψιν και εκ φύσεως ευγενής, κοσμημένη κατά μεν το σώμα υπό καθαρότητος κατά δε τους οφθαλμούς υπό της αιδούς κατά δε την στάσιν υπό σωφροσύνης, με εσθήτα δε λευκήν, η δε άλλη καλοθρεμμένη, ώστε να είναι πολύσαρκος και μαλθακή, καλλωπισμένη δε κατά μεν το χρώμα τοιουτοτρόπως, ώστε λευκοτέρα και ερυθροτέρα αφ’ όσον ήτο πράγματι να φαίνεται, κατά δε την στάσιν τοιουτοτρόπως, ώστε να φαίνεται, ότι είναι υψηλοτέρα παρ’ όσον ήτο εκ φύσεως, τους δε οφθαλμούς είχεν υψηλά, εσθήτα δε τοιαύτην έφερε διά μέσου της οποίας όσον το δυνατόν περισσότερον να διαλάμπη νεανικόν της κάλλος· παρετήρει προσεκτικώς δε συχνά πέριξ αυτής, εξήταζε δε, και αν κανείς άλλος την έβλεπε, πολλές φορές δε έρριπτε βλέμματα και εις την σκιάν της.

«Άμα δε έφθασαν πλησιέστερον του Ηρακλέους, εκείνη μεν, που είπαμε πρώτην, επροχώρει με το ίδιο βήμα, η δε άλλη, επειδή ήθελε να προλάβη, έτρεξεν εμπρός προς τον Ηρακλέα και είπε· Σε βλέπω, ω Ηρακλή, ν’απορής ποίον δρόμον να λάβης διά την ζωήν σου. Εάν, λοιπόν, κάμης εμέ φίλην σου, θα σε οδηγήσω εις πλέον ευχάριστον και εύκολον δρόμον, και από μεν τα τερπνά κανέν δεν θα υπάρξη, που να μη το γευθής, χωρίς δε να δοκιμάσης δυσκολίας, θα περάσης όλην σου την ζωήν. Διότι πρώτον μεν ούτε διά πολέμους ούτε δι’ ενοχλήσεις θα φροντίζης, αλλά θα διάγης αναζητών τι ευχάριστον ή τρόφιμον ή ποτόν δύνασαι να εύρης ή, τι, αφού ιδής ή ακούσης, θέλεις αισθανθή τέρψιν, ή ποία πράγματα οσφραινόμενος ή εγγίζων θέλεις ευχαριστηθή, με ποία δε παιδιά συναναστρεφόμενος ερωτικώς περισσότερον θέλεις ευφρανθή και με ποίον τρόπον θα κοιμάσαι μαλακώτατα και με ποίον τρόπον εντελώς άνευ κόπου όλα αυτά θέλεις επιτυγχάνει. Εάν δε κάποτε υπάρξη υπόνοια περί ελλείψεως όλων των μέσων, εξ αιτίας των οποίων θα έχης ταύτα τα αγαθά, δεν υπάρχει φόβος μήπως σε οδηγήσω εις το να εξοικονομής ταύτα κοπιάζων και ταλαιπωρούμενος και κατά το σώμα και κατά την ψυχήν, αλλ’ όσα οι άλλοι εργάζονται, ταύτα εσύ θα χρησιμοποιής χωρίς να απέχης από τίποτε, από το οποίον θα ήτο δυνατόν να κερδίσης κάτι. Διότι εγώ παρέχω εις τους μαθητάς μου την δύναμιν από παντού να ωφελούνται. Και ο Ηρακλής, αφού τα ήκουσεν αυτά· Ω γυναίκα, είπε, αλλά ποίον είναι το όνομά σου; ―Οι μεν ιδικοί μου φίλοι, είπε, με ονομάζουν Ευδαιμονίαν, εκείνοι δε, που με μισούν, με ονομάζουν Κακίαν.

«Και εν τω μεταξύ η άλλη γυνή πλησιάσασα είπε· και εγώ ήλθα προς σε, ω Ηρακλή, επειδή ηξεύρω και εκείνους, που σ’ εγέννησαν και ενόησα εντελώς την ευφυίαν σου εις την μάθησιν και εξ αυτών σχηματίζω την ελπίδα, ότι, εάν τραπής τον προς το μέρος μου δρόμον, θα γίνης πάρα πολύ καλός εργάτης των καλών και σεμνών έργων και εγώ ακόμη περισσότερον εντιμοτέρα και διαπρεπεστέρα θα αναδειχθώ διά τας αγαθάς πράξεις σου. Δεν θα σε εξαπατήσω δε με προοίμια ευχάριστα, αλλά καθώς οι θεοί διέταξαν τα πράγματα, θα τα διηγηθώ με αλήθειαν. Διότι από τα πραγματικώς αγαθά και καλά τίποτε οι θεοί δεν δίδουν άνευ κόπου και φροντίδος εις τους ανθρώπους, αλλ’ εάν θέλης να σου είναι ευσπλαχνικοί οι θεοί, πρέπει να τους τιμάς, εάν θέλης υπό των φίλων να αγαπάσαι, πρέπει να ευεργετής τους φίλους, εάν επιθυμής να τιμάσαι από καμμίαν πόλιν, πρέπει να ωφελήσης την πόλιν, εάν από όλην την Ελλάδα έχεις την αξίωσιν να θαυμάζεσαι διά την αρετήν σου, πρέπει να προσπαθής να ευεργετής την Ελλάδα, και εάν θέλης η γη να σου δίνη καρπούς αφθόνους, πρέπει να καλλιεργής την γην, και εάν νομίζης, ότι πρέπει να πλουτίζης από βοσκήματα, πρέπει να περιποιήσαι τα βοσκήματα, και εάν διά πολέμου έχης ορμήν να μεγαλυνθής και θέλεις να ημπορής και τους φίλους να ελευθερώνης και τους εχθρούς να υποτάσσης, πρέπει και αυτάς τας πολεμικάς τέχνας να μάθης από εκείνους που τας ηξεύρουν καλώς και πρέπει να ασκήσαι πώς να τας χρησιμοποιής· εάν δε θέλης και κατά το σώμα να είσαι δυνατός πρέπει να συνηθίσης το σώμα να υπηρετή εις την σκέψιν και να το γυμνάσης με κόπους και ιδρώτα.»

Στην συνέχεια, ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα στιχομυθία μεταξύ των δύο γυναικών (διαβάστέ την εδώ), όπου η Κακία καταφέρεται εναντίον της Αρετής για τους κόπους που παρέχει στους ακολούθους της, για να λάβει, στο τέλος, εμβρόντητη, την πλέον αποστομωτική  απάντηση από την Αρετή, την οποία και θα επιλέξει ο ήρωας για να τον εκπαιδεύσει.

Οι αμφιλεγόμενοι σύμβουλοι των αρχόντων του τόπου

Πολλά, κατά καιρούς, γράφονται για τους συμβούλους που επιλέγουν οι εκάστοτε αρχηγοί μας. Για παράδειγμα, ιδιαίτερη κριτική ασκήθηκε στον τέως πρωθυπουργό κ. Τσίπρα για την τοποθέτηση του παλιού φίλου και συμμαθητή του κ. Καρανίκα ως έμμισθου συμβούλου. Πλην όμως, οι τοποθετήσεις του σημερινού πρωθυπουργού μοιάζουν πολύ πιο επικίνδυνες, π.χ. η περίπτωση του κ. Ντόκου και τα όσα λέει περί «συνεκμετάλλευσης» του Αιγαίου ή των κ.κ. Ροζάκη, γνωστού από την εποχή Σημίτη και την διαβόητη συμφωνία του Ελσίνκι, αλλά και υμνητή της Συμφωνίας των Πρεσπών, και του κ. Καιρίδη, με τα όσα απαράδεκτα έχει πει αμφισβητώντας την Ποντιακή Γενοκτονία. Μάλιστα, ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός αρνήθηκε να δεχθεί την παραίτηση του κ. Ντόκου από την θέση του αναπληρωτή συμβούλου Ασφαλείας μετά τις επίμαχες δηλώσεις του στον Κυπριακή τύπο για την θεωρητική μοιρασιά του Αιγαίου.

Στην περίπτωση του Τσίπρα, μπορεί τα λεγόμενα του κ. Καρανίκα να προκαλούσαν, αλλά η γύμνια των θέσεών του και η γενικότερη έλλειψη σπουδών και προϋπηρεσίας τον καθιστούσαν γενικά αμελητέο. Στην ουσία, η τοποθέτησή του προξενούσε περισσότερη ζημιά στην εικόνα του κ. Τσίπρα, παρά στην κοινωνία, η οποία ζημιωνόταν μόνο με τον μισθό του, αφού δεν διέθετε το ιδιαίτερο εκτόπισμα που απαιτείται για να διαμορφώνει την κοινή γνώμη.

ΕΛΙΑΜΕΠ: Στρατηγοί πλείονες ή βελτίονες

Η ιστορία με τους καθηγητές του ΕΛΙΑΜΕΠ και διάφορους «λαγούς» που διασπείρουν θέσεις εθνομηδενισμού, ηττοπάθειας και διαρκούς υποχώρησης μέσα στην κοινωνία είναι πολύ πιο επικίνδυνη, διότι η προϋπηρεσία τους, οι σπουδές τους και το γενικότερο βιογραφικό τους τους καθιστά ιδανικά φερέφωνα όσων επιχειρούν να δημιουργήσουν ένα κλίμα εκφοβισμού και να αλώσουν διαχρονικές θέσεις του Ελληνισμού διαμέσου των ΜΜΕ.

Για την δε επιτροπή «Ελλάδα 2021», στην οποία τοποθετήθηκε η κα Αγγελοπούλου, ούτε λόγος. Η επιλογή του παράταιρου σήματος, χωρίς την παραμικρή αναφορά στον σταυρό που συνοδεύει κάθε ελληνική πρωτοβουλία από την εθνική Παλιγγενεσία, δεν προμηνύει τίποτε το καλό. Άλλωστε, η φράση του νυν πρωθυπουργού εξηγεί πολλά. Κατά τον χαιρετισμό του στην εκδήλωση της «Πρωτοβουλίας 1821-2021», δεν παράλειψε να δηλώσει το εξής: «Μετατρέψαμε μία μικρή οθωμανική επαρχία σε ένα κράτος πρότυπο της βαλκανικής». Προφανώς, για την σύγχρονη πολιτική ηγεσία, η ιστορία του τόπου ξεκινάει και πηγάζει από τα Οθωμανικά χρόνια, χωρίς να είναι μπολιασμένη με την μαγιά της αρχαιότητας, αλλά και της ρωμιοσύνης.

Ο Μακρυγιάννης και το λαϊκό όραμα περί σύμπλευσης εξουσίας και αρετής

Εν αντιθέσει με αυτούς, αρκεί να ανατρέξει κανείς στα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη για να διαπιστώσει τα παράπονά του για τους κακούς συμβούλους που περιέβαλλαν τον Όθωνα και αρκετούς πολιτικούς, τους οποίους αποκαλεί «ξεσκλησμένες παντιέρες και σαβούρες του τόπου». Στο δε τετράδιό του, ο Μακρυγιάννης αναφέρεται σε οράματα και όνειρά του για την στέψη ενός θεόσταλτου, δίκαιου βασιλιά, που αρκετοί μοναχοί του Αγίου Όρους ερμηνεύουν ως τον Ιωάννη Βατάτζη ή «μαρμαρωμένο βασιλιά». Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ο Μακρυγιάννης τον αποκαλεί «Πρόεδρο της Επιτροπής», η οποία προφανώς θα απαρτίζεται και από άλλους ενάρετους και αγίους συμβούλους. Στο όραμά του, είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μακρυγιάννης αποτυπώνει την διαχρονική λαϊκή επιθυμία περί σύμπλευσης της εξουσίας και αρετής.

Στους «Αχαρνής», ο Αριστοφάνης σημειώνει ότι «στρατηγοί πλείονες ή βελτίονες» (στρατηγούς έχουμε πολλούς αλλά όχι καλούς). Το ίδιο μοιάζει να ισχύει και σήμερα. Οι σύμβουλοι των αρχηγών του τόπου φανερώνουν τις επιλογές και επιθυμίες τους. Πολλές φορές, αποκαλύπτουν όσα οι ίδιοι δεν μπορούν ή δεν τολμούν να πουν. Προδήλως, πρέπει να τους προσέχουμε (ελέγχουμε) περισσότερο, διότι στήνουν διάφορες παγίδες. Όπως λέει η λαϊκή παροιμία, «δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι» ισχύει το ανάλογο και για τους άρχοντες του τόπου: δείξε μου τον σύμβουλό σου να σου πω ποιος είσαι…

 

Originally posted 2020-02-10 17:07:16.

Written by

Χριστόφορος ΤΡΙΠΟΥΛΑΣ

Ο Χριστόφορος Τριπουλάς είναι πανεπιστημιακός και διδάσκει μαθήματα ρητορικής και διαπροσωπικής επικοινωνίας. Ασχολείται με την μετάφραση και την επιφυλλιδογραφία και είναι συντάκτης στην εφημερίδα Αριστεία.