Η αναζήτηση της αλήθειας ανέκαθεν ήταν ένα ζητούμενο για την ανθρωπότητα. Δεν είναι τυχαία η ερώτηση που έκανε ο Πιλάτος προς τον Κύριο: «τι εστίν αλήθεια». Η ειρωνεία είναι ότι παρόλο που είχε αυτή τούτη την Αλήθεια απέναντί του, δεν μπορούσε να την διακρίνει… Ο «κατ’αλήθειαν» βίος είναι κάτι που απασχολούσε ιδιαιτέρως τον ελληνικό λαό κατά την άσκηση της πολιτικής και στην οργανωμένη κοινωνική του υπόσταση. Ετυμολογικά, η λέξη «α-λήθεια» παραπέμπει στην ανυπαρξία της «λήθης», την συλλογική μνήμη, την κοινή περί των πραγμάτων αντίληψη. Ήδη από την αρχαιότητα ο Ηράκλειτος τονίζει ότι «καθ’ ό,τι αν κοινωνήσωμεν, αληθεύωμεν, α δε αν ιδιάσωμεν, ψευδόμεθα».
Στις 9 Μαρτίου 2023 στην Νέα Υόρκη, ο πρώην Διευθυντής του Γραφέιου Ελληνικής Παιδείας της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής δρ Ιωάννης Ευθυμιόπουλος παρουσίασε το βιβλίο του, που τιτλοφορείται «η Αλήθεια», το οποίο αναφέρεται στις εμπειρίες του από την 15ετή θητεία του στην νευραλγική αυτή θέση, τις επιτυχίες που σημειώθηκαν με το φιλόδοξο εγχείρημα της έκδοσης σειράς βιβλίων σχεδιασμένων ιδιαιτέρως για τους Ελληνοαμερικανούς μαθητές των κοινοτικών σχολείων, αλλά και την πίκρα του για τα εμπόδια που αντιμετώπισε από ένα καθεστώς που επιμένει να υποβαθμίζει συστηματικά την ελληνική παιδεία. Η ανταπόκριση του κόσμου ξεπέρασε τις προσδοκίες και έδειξε ότι το θέμα της παιδείας αγγίζει ακόμη ευαίσθητες χορδές.
Προβληματισμός για την σημερινή κατάσταση της ομογενειακής παιδείας
Πέρα από τις αναμνήσεις γύρω από την πολυετή θητεία του συγγραφέα ως εκπαιδευτικού ακόλουθου της Ελλάδος στο Σικάγο και διευθυντή Ελληνικής Παιδείας για τα σχολεία της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, η σημασία του βιβλίου και των σχετικών εκδηλώσεων ξεπερνά το καθαρά αφηγηματικό κομμάτι. Γεννά προβληματισμό για την κατάσταση της ελληνικής παιδείας και συνεισφέρει καίρια στον δημόσιο διάλογο που οφείλει να γίνεται. Ανάμεσα στα ερωτήματα που εγείρει είναι ποιο ήταν εκείνο το «αόρατο χέρι» που εμπόδισε τον καθ’ ύλην αρμόδιο να εκτελεί απρόσκοπτα τα καθήκοντά του και γιατί δεν απολάμβανε σθεναρότερη υποστήριξη από εκείνους που μπορούσαν να την προσφέρουν; Άραγε, μήπως εκείνοι που έχουν την θεσμική εξουσία και το γενικό πρόσταγμα στην διαχείριση των οικονομικών της Αρχιεπισκοπής αποτελούν το μυστηριώδες εκείνο αόρατο χέρι ή έστω το αφήνουν να δρα ανενόχλητο;
Η είδηση που δημοσιεύθηκε προ ημερών από τον «Εθνικό Κήρυκα» περί της μη συμπερίληψης του Γραφείου της Ελληνικής Παιδείας ανάμεσα στους αποδέκτες της φετινής χρηματοδότησης ύψους $5 εκατομμυρίων που χορηγήθηκε από το ταμείο της «Ηγεσίας των 100» για ενίσχυση των επιμέρους διακονιών της Αρχιεπισκοπής Αμερικής δεν αφήνει αμφιβολία ότι το πρόβλημα εξακολουθεί να υπάρχει και ότι τα ελληνικά σχολεία παραμένουν διαχρονικά ο πλέον αδικημένος θεσμός της Ομογένειας. Επίσης, φανερώνει μια χαώδης απόσταση και ανησυχητική ανακολουθία μεταξύ λόγων και πράξεων του σημερινού πηδαλιούχου της Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Δεν έχει σημασία αν το Γραφείο Παιδείας υπέβαλε σχετικό αίτημα χρηματοδότησης ή όχι. Ακόμη και να υπήρξε παράλειψη εκ μέρους της διευθύνσεως, η σχετική έλλειψη διορθωτικής κίνησης από την ανώτατη διοίκηση λέει πολλά…
Η αλήθεια φανερώνεται όταν κοινωνείται
Για να επιστρέψουμε, όμως, στο γνωμικό του Ηράκλειτου, η αλήθεια φανερώνεται όταν κοινωνείται, ενώ το ψεύδος προκύπτει από την ιδιωτεία. Είναι καιρός να (επι)κοινωνήσουμε τους προβληματισμούς και τις προτάσεις μας για την ελληνική παιδεία ώστε να φανερωθεί η αλήθεια. Εάν, π.χ., δεν θέλει ή δεν μπορεί η Αρχιεπισκοπή να ακινητοποιήσει το αόρατο χέρι που υποσκάπτει δεκαετίες τώρα τα κοινοτικά σχολεία, είναι τιμιώτερο να το ομολογήσει και να αναπληρωθεί το κενό, που ως γνωστόν, η φύση αποστρέφεται. Αν πάλι, επιθυμεί να παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που της αναλογεί, οφείλει να αφήσει τις μεσοβέζικες λύσεις, την χλιαρότητα, και τα ιδιωτικά οφέλη και να εγκύψει στα αληθινά προβλήματα. Για παράδειγμα, δεν νοείται να μπορούν να συγκεντρώνονται $500.000 εν ριπή οφθαλμού για τους σεισμόπληκτους της Τουρκίας (που καλώς γίνεται) και να επικαλούνται οι αρμόδιοι… αφραγκίες όταν πρόκειται για τα ομογενειακά σχολεία!
Επιπλέον, ίσως πρέπει να δρομολογηθούν νέα, πιο σύγχρονα και αποδοτικά μοντέλα συνδιαχείρισης και συνδιοίκησης, αφού η λειτουργία ενός ημερησίου σχολείου δεν αφορά μόνο την ενοριακή κοινότητα στις εγκαταστάσεις της οποίας στεγάζεται. Με άλλα λόγια, η ελληνική παιδεία δεν είναι «ιδιωτική υπόθεση» κανενός. Ούτε θα πρέπει να επιβαρύνεται η κάθε ενοριακή κοινότητα με τα λειτουργικά έξοδα εξ ολοκλήρου, ούτε όμως να διοικεί το εκάστοτε σχολείο «εν λευκώ». Υπάρχουν μεγάλοι οργανισμοί που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν με τεχνογνωσία, ανθρώπινο κεφάλαιο και ζεστό χρήμα, αλλά αυτό προϋποθέτει τον επανασχεδιασμό των ομογενειακών σχολείων και την υιοθέτηση νέων φιλόδοξων στόχων και οραματισμών.
Αλήθεια και ψεύδος, κονωνία και ιδιωτεία
Την πρόκληση-πρόσκληση αυτή ήρθε να μας υπενθυμίσει το βιβλίο του δρος Ευθυμιόπουλου και να μας βάλει στον δρόμο της αναζήτησης της αλήθειας, με επίκαιρες αναμνήσεις του πρόσφατου παρελθόντος που χρήζουν μελέτης και ανάλυσης. Παράλληλα, κάνει τον αναγνώστη μέτοχο της διαδικασίας της αποκαλυπτικής της αλήθειας μεθόδου, η οποία επιτυγχάνεται δια της κοινωνίας. Σε ένα σημείο του προλόγου, ο συγγραφέας παραθέτει ένα απόσπασμα από τα «Απομνημονεύματα» του Στρατηγού Μακρυγιάννη, γράφοντας «εγώ την αλήθεια θα την ειπώ γυμνή…»
Σε μια εποχή που υπερισχύει η ιδιωτεία, άρα και το ψεύδος, χρειάζεται να πούμε την αλήθεια όσο ποτέ. Καλοτάξιδο, λοιπόν, το βιβλίο και είθε να σταθεί αφορμή για να τροφοδοτήσει τις γόνιμες εκείνες συζητήσεις και αναζητήσεις, τους προβληματισμούς και τις προτάσεις που μπορούν να ελευθερώσουν την ελληνική παιδεία και την Ομογένεια από τα διάφορα «αόρατα χέρια» που την κρατούν δέσμια μιας μοίρας που δεν της ταιριάζει, ούτε και ανταποκρίνεται στις δυνατότητές της.
