Στην Τατοΐου 50 στην Κηφισιά Αττικής, η μαρμάρινη πλάκα της αυλόπορτας ενός ερειπωμένου σπιτιού μας ενημερώνει «Απ’ εδώ έφυγε ο Παύλος για τη Μακεδονία στα 1904». Κι όμως πρόκειται για το σπίτι που πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο αξιωματικός του πυροβολικού Παύλος Μελάς, πρωταγωνιστής του Μακεδονικού αγώνα, όταν και σκοτώθηκε κατά την διάρκεια επιχειρήσεων στην Μακεδονία.
Το μικρό νεοκλασικό περίπου εκατό τ.μ. μόλις που στέκεται, ξεχασμένο και αφημένο στην τύχη του. Εδώ έζησε ο Παύλος Μελάς με την σύζυγό του Ναταλία, αδερφή του επίσης μεγάλου Ίωνα Δραγούμη, και τα δυο τους παιδιά Μιχάλη και Ζωή (Ζέζα). Η κατοικία ανεγέρθηκε το 1894 και αποτελεί τυπικό παράδειγμα αγροτικής αρχιτεκτονικής.
Το οίκημα πέρασε από φοβερές δοκιμασίες μέχρι που έφτασε στην σημερινή του κατάσταση. Επιτάξεις, ληστείες, εισβολές μεταναστών, καταλήψεις και τελετές είναι κάποιες από αυτές. Ακόμα και ο ΕΝΦΙΑ που επιβλήθηκε στους κληρονόμους εμφανίστηκε σαν εχθρός, αλλά και οι εθνοκάπηλοι, δεν έλειψαν ούτε κι αυτοί.
Η εικόνα του εσωτερικού είναι ακόμα πιο αποκαρδιωτική. Ξηλωμένα πατώματα, πεταμένα παντζούρια, διαλυμένα έπιπλα, βανδαλισμένοι τοίχοι, σπασμένα τζάμια και σκουπίδια συνθέτουν το σκηνικό. Και μέσα σε όλο αυτό, ίσα που διακρίνονται ίχνη οροφογραφιών στο ταβάνι. Διάκοσμοι που μαρτυρούν ένα διαφορετικό παρελθόν. Αυτή είναι η τύχη που δυστυχώς επιφυλάσσεται σε τέτοια μνημεία, φυσικά τις περισσότερες φορές εν αγνοία των ιδιοκτητών τους.
Από την δεκαετία του 90 και μετά, το σπίτι λεηλατήθηκε κατ΄ επανάληψη. Το πρώτο κύμα μεταναστών έκανε την αρχή και ακολούθησαν καταλήψεις ομάδων που υποστηρίζονται από πολιτικά κόμματα. Μετά το 2010 οι εισβολές έγιναν περισσότερο έντονες. Κλάπηκαν και τα τελευταία αντικείμενα, ακόμα και τα μάρμαρα και τα πλακάκια. Το σπίτι έγινε ερείπιο.
Το 2020 το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε την αναστήλωση του μνημείου. Προέβη σε αυτήν την ενέργεια αφού προηγουμένως το οίκημα περιήλθε στην ιδιοκτησία του, κατόπιν δωρεάς. Η αναστήλωση του οικήματος – μνημείου ιστορικής κληρονομιάς αλλά και αρχιτεκτονικής αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του τρέχοντος έτους, βάζοντας έτσι οριστικά τέρμα στην Οδύσσεια του.
Η οικία Παύλου Μελά. Γράφει ο Αναστάσιος ΓΕΩΡΓΙΛΑΣ. Εφημερίδα ΑΡΙΣΤΕΙΑ.
Originally posted 2020-04-09 17:30:12.
