Η πρόσφατη κοίμηση του μακαριστού πλέον Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κυρού Στυλιανού την περασμένη εβδομάδα στέκεται αφορμή για την εξέταση των μεσομακροπρόθεσμων στρατηγικών της ελληνικής διπλωματίας, τόσο από κρατική, όσο και από εκκλησιαστική άποψη. Νεκρολογίες για τον εκκλησιαστικό αυτό άνδρα, που διακρίθηκε, μεταξύ άλλων, για την υψηλή μόρφωση, τον ποιητικό λόγο, την οργανωτική δεξιότητα, αλλά και το θάρρος της γνώμης που διέθετε ήδη κυκλοφορούν στο διαδίκτυο από άριστους χειριστές του λόγου, οπότε, για πρακτικούς λόγους, θα επικεντρωθούμε σε μια αμφιλεγόμενη απόφαση του αείμνηστου ιεράρχη, που ξεπερνά τα στενά όρια της μεμονωμένης περίπτωσης και οφείλει να αναχθεί σε μελέτη περίπτωσης, η οποία πρέπει να μας απασχολεί εν όψει των μελλοντικών εξελίξεων.
Αναφέρομαι στην μεγάλη κόντρα του με το ελληνικό κράτος, και κατ’ επέκταση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, γύρω από την δράση του πάλαι ποτέ διαλάμψαντος Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού. Βέβαια, εκ των υστέρων, οι εξελίξεις φαίνεται ότι δικαιώνουν την στάση που κράτησε ο κυρός Στυλιανός, αφού το πολλά υποσχόμενο ΣΑΕ ιδρύθηκε εν μέσω πανηγυρισμών και μεγαλόστομων δηλώσεων και κατέληξε τόσο άδοξα, σαν σκασμένη πομφόλυγα, θύμα κι αυτό του μνημονίου και του καθεστώτος μεταμοντέρνας αποικιοκρατίας που επέβαλαν οι Ευρωπαίοι «εταίροι» στο υπό πτώχευση ελλαδικό κράτος.
Αρχικά, επιφυλάξεις για το ΣΑΕ εξέφραζε και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όμως, ως εικός, κάποια στιγμή επετεύχθη η αναγκαία συνεννόηση και το ΣΑΕ επιχείρησε να αναδείξει τις οργανωτικές και διπλωματικές αρετές με τις ευλογίες της Εκκλησίας. Όμως, τα πράγματα στην Αυστραλία φαίνεται πως ήταν λίγο διαφορετικά. Με την θολή εικόνα που αναποφεύκτως δημιουργεί η απόσταση, η εντύπωση που αποκόμιζε κανείς κοιτάζοντας από μακθρόθεν ήταν ότι ο τότε Αυστραλίας δεν συμφωνούσε με την συνεννόηση αυτή και εξακολουθούσε να διατηρεί προβληματισμούς και ενστάσεις για τον τρόπο λειτουργίας του ΣΑΕ. Η τοπική κόντρα μεταξύ Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας και ΣΑΕ στην «πολύχρωμη ήπειρο» πρέπει να κράτησε αρκετά χρόνια και σίγουρα επηρέασε τις σχέσεις του αρχιεπισκόπου με την Αθήνα και το Φανάρι.
Η πομφόλυγα του ΣΑΕ και η ελλειπής οργάνωση της Διασποράς
Αξίζει όμως να μελετήσει κανείς τους λόγους για τους οποίους διαφωνούσε ο κυρός Στυλιανός με την δράση του ΣΑΕ, γιατί αργά ή γρήγορα, το θέμα θα μας απασχολήσει εκ νέου. Το ΣΑΕ μπορεί να φαλίρισε το 2010 μαζί με το ελλαδικό κράτος, όμως τα οργανωτικά προβλήματα προϋπήρχαν. Αναμφίβολα, ανάμεσα στα προβλήματα υπήρξαν και οι κομματικές ταυτίσεις της ηγεσίας του, καθώς και οι φιλοδοξίες και η φιλοπρωτία μεταξύ ομογενειακών παραγόντων, που δεν απέβλεπαν πάντα στην ανάδειξη του καλύτερου οράματος για την οργανωμένη Διασπορά, αλλά απλά στην προσωπική επικράτηση εναντίον των αντιπάλων για την κατάληψη ηγετικών θέσεων. Στα 15 χρόνια λειτουργίας του, από την ίδρυσή του το 1995, δεν τακτοποιήθηκε καν το βασικό θέμα της εφαρμογής της συνταγματικά προβλεπόμενης δυνατότητας του εκλέγειν για τους απόδημους Έλληνες.
Το ζήτημα αυτό έχει λυθεί προ πολλού, όχι μόνο για την συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ, αλλά και για χώρες της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Προφανώς, επειδή οι κομματάρχες στην Ελλάδα ζουν και βασιλεύουν σε έναν κόσμο εντελώς δικό τους, το γεγονός αυτό τους είναι παντελώς αδιάφορο, ούτε στέκεται η έλλειψη αυτή μιας τόσο στοιχειώδους και αυτονόητης δημοκρατικής διαδικασίας ως αιτία ντροπής και περισυλλογής. Περί άλλα τυρβάζουν οι τάχα και «δικαιωματιστές» της ελλαδικής πολιτικής σκηνής.
Φυσικά, η λειτουργία οργανισμών όπως το ΣΑΕ, οι οποίοι αποσκοπούν στον συντονισμό της Διασποράς, την άσκηση πίεσης σε πολιτικούς και κυβερνήσεις τους εξωτερικού για την προώθηση των καλώς νοουμένων συμφερόντων της μητέρας πατρίδας, αλλά και της ομογένειας που ζει στην συγκεκριμένη χώρα υποδοχής και την αναζήτηση συμμαχιών με άλλες φιλικές δυνάμεις για την προάσπιση δικαιωμάτων, ζωτικών συμφερόντων και την προαγωγή δημιουργικών προτάσεων αποτελεί κάτι παραπάνω από απαραίτητο στον 21ο αιώνα. Πέρα από τις παντοδύναμες οργανώσεις του Ισραήλ ανά τον κόσμο και ειδικά στην Αμερική, τα οφέλη της καλής οργάνωσης της Διασποράς τους απολαμβάνουν σήμερα οι Τούρκοι (μέσα από το εντυπωσιακό έργο του Φετουλάχ Γκιουλέν, με ένα ατέλειωτο δίκτυο από τουρκικά σχολεία, χρηματοδοτούμενα μάλιστα από ξένες κυβερνήσεις και φορολογούμενους!), οι Αρμένιοι (με την σχεδόν παγκόσμια αναγνώριση της Γενοκτονίας) και πολλοί άλλοι.
Λάθος προτεραιότητες, απουσία στρατηγικής
Δυστυχώς, το κράτος των Αθηνών, για άλλη μια φορά, αναδεικνύεται ουραγός και στον τομέα αυτόν…χωρίς να εξαιρείται η αβελτηρία των ομογενών προεδροπαραγόντων. Το πρόσφατο παράδειγμα με τον αγώνα για την υπεράσπιση της Μακεδονίας είναι ένα απτό παράδειγμα. Η Παμμακεδονική Ένωση Αμερικής, που δίνει έναν τίμιο και εμπνευσμένο αγώνα, θα μπορούσε να τύχει πολύ μεγαλύτερης υποστήριξης από οργανισμούς όπως την ΑΧΕΠΑ, η οποία βαθμολογείται επεικώς κάτω από την βάση στο θέμα αυτό. Άλλοι, πάλι, ηγέτες, ήταν απλά πολύ απασχολημένοι να βοηθήσουν με τα εθνικά θέματα καθώς αναλώνουν όλες τις δυνάμεις τους στον τίμιο αγώνα να βγουν ένα «σέλφι» με τον Πρόεδρο Τραμπ και να προσκληθούν στον Λευκό Οίκο. Δυστυχώς, ενώ η συσπείρωση της λαϊκής βάσης είναι μεγάλη, οι ανάλογες κατευθύνσεις από τα επιμέρους ηγετικά στελέχη μπορούσαν να ήταν πολύ καλύτερες. Από την άλλη, οι μηχανισμοί ελέγχου δεν είναι τόσο αποτελεσματικοί και οι αταξίες της αρχηγικής κάστας δεν τιμωρούνται τόσο εύκολα και άμεσα.
Για την δε προώθηση της ελληνικής γλώσσας και διαχείριση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, ούτε λόγος. Πρόσφατα, ανακοινώθηκε το κλείσιμο ενός ακόμη ημερησίου σχολείου στην Νέα Υόρκη, σε περιοχή που σφύζει από Ελληνισμό και με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, καλυμμένο με το περιτύλιγμα της «συγχώνευσης» με έτερο σχολείο. Η θεολογική σχολή και το κολέγιο της Αρχιεπισκοπής Αμερικής κοντεύουν να «βαρέσουν κανόνι», ενώ τελευταία οι πλείστοι απόφοιτοί τους παραμένουν λειτουργικώς αναλφάβητοι στην ελληνική γλώσσα. Μπροστά στις οργανωμένες σχολές των υπολοίπων κρατών που προωθούν την διδασκαλία της γλώσσας και του πολιτισμού τους, η Ελλάδα και η Ομογένεια (της Αμερικής τουλάχιστον) έχουν να αντιτάξουν σουβλάκια και λουκουμάδες στα ελληνικά φεστιβάλ που διοργανώνονται στις κατά τόπους κοινότητες τα καλοκαίρια. Άντε και κανέναν παραδοσιακό χορό… Και το χειρότερο, εν μέσω αυτής της απειλής (που δεν προέκυψε και εν μια νυκτί), δεν έχει διοργανωθεί έστω και μια έκτακτη συνέλευση ή σύσκεψη κορυφής για την αντιμετώπιση του προβλήματος!
Τι τέξεται η επιούσα;
Με δεδομένες τις ερχόμενες αλλαγές στην εκκλησιαστική ηγεσία σε Αυστραλία, Μ. Βρετανία και Αμερική, αλλά και την αδήριτη ανάγκη οργάνωσης της Ομογένειας για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων των Ελλήνων της Διασποράς, τόσο εντός, όσο και εκτός Ελλάδας, η στάση και φιλοσοφία του κυρού Στυλιανού οφείλει, το λιγότερο, να σταθεί αφορμή για συζήτηση για το τι τέξεται η επιούσα.
Ας είναι η μνήμη του αιωνία και ας συμβάλλει ο λόγος του στον αναγκαίο συντονισμό για την ανάσταση του Γένους.
