Μετά την άδικη θανατική καταδίκη εις βάρος του Σωκράτη, ο μεγάλος εκείνος φιλόσοφος βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα δίλημμα. Στο έργο «Κρίτων», ο μαθητής του Πλάτων μάς λέει ότι ο φίλος του Σωκράτη Κρίτων τον επισκέφθηκε στην φυλακή και του πρότεινε να αποδράσει, έχοντας φροντίσει για όλο το σχέδιο που θα του εξασφάλιζε την ακίνδυνη μετάβασή του στην Θεσσαλία, όπου θα μπορούσε να ζήσει το υπόλοιπο του βίου του ειρηνικά. Απαντώντας στην καλοπροαίρετη πρόταση του φίλου του, ο Σωκράτης απάντησε ως εξής:
«Εἰ μέλλουσιν ἡμῖν ἐνθένδε εἴτε ἀποδιδράσκειν, εἴθ᾽ ὅπως δεῖ ὀνομάσαι τοῦτο, ἐλθόντες οἱ νόμοι καὶ τὸ κοινὸν τῆς πόλεως ἐπιστάντες ἔροιντο· Εἰπέ μοι, ὦ Σώκρατες, τί ἐν νῷ ἔχεις ποιεῖν; Ἄλλο τι ἢ τούτῳ τῷ ἔργῳ ᾧ ἐπιχειρεῖς διανοῇ τούς τε νόμους ἡμᾶς ἀπολέσαι καὶ σύμπασαν τὴν πόλιν τὸ σὸν μέρος; Ἤ δοκεῖ σοι οἷόν τε ἔτι ἐκείνην τὴν πόλιν εἶναι καὶ μὴ ἀνατετράφθαι, ἐν ᾗ ἂν αἱ γενόμεναι δίκαι μηδὲν ἰσχύωσιν ἀλλὰ ὑπὸ ἰδιωτῶν ἄκυροί τε γίγνωνται καὶ διαφθείρωνται; Τί ἐροῦμεν, ὦ Κρίτων, πρὸς ταῦτα καὶ ἄλλα τοιαῦτα;»
Δηλαδή, ρώτησε τον Κρίτωνα «Την ώρα που εμείς ετοιμαζόμαστε να δραπετεύσουμε από δω, ή πες την όπως θέλεις μια τέτοια πράξη, αν έρθουν οι Νόμοι και η Πολιτεία, σταθούν ξαφνικά μπροστά μας και μας ρωτήσουν: “Για πες μας, Σωκράτη, τί έχεις στον νου σου να κάνεις; Άλλο τίποτα ή σκέπτεσαι μ᾽ αυτό το έργο που αποτολμάς να αφανίσεις και μας τους Νόμους κι ολόκληρη την Πολιτεία, όσο σου περνάει από το χέρι; Ή φαντάζεσαι πως είναι δυνατόν να στέκεται όρθια και να μην έχει αναποδογυριστεί εκείνη η Πολιτεία, όπου οι αποφάσεις των δικαστηρίων δεν ισχύουν καθόλου, αλλά ακυρώνονται και καταργούνται από οποιονδήποτε πολίτη;” Τί θα απαντήσουμε, Κρίτων, σ᾽ αυτά και σ᾽ άλλα παρόμοια ερωτήματα;»
Σωκράτης, Βολταίρος και γνωστική ασυμφωνία
Θέτοντας του ίδιους τους νόμους και τους θεσμούς της πατρίδας του υπεράνω των προσωπικών του δικαιωμάτων ή ακόμη και της ορθής κρίσης, που σίγουρα δεν διέθετε ο όχλος που τον καταδίκασε, και εν τέλει της ίδιας του της ζωής, ο Σωκράτης τονίζει στον φίλο του «ὅτι μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς καὶ παρ᾽ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι» και εξηγεί ότι δεν μπορεί να στραφεί εναντίον της, ακόμη και αν αυτό επιτάσσει το προσωπικό συμφέρον του.
Κι αν ίσως τα λόγια του Σωκράτη «προκαλούν» λόγω της αναφοράς στην πατρίδα, της απαγορευμένης λέξης της εποχής μας, ή εξαιτίας του γεγονότος ότι αναφέρεται και στα άλλα δύο κόκκινα πανιά του διεθνιστικού δογματισμού, την έννοια του θείου και τον θεσμό της οικογένειας, ας πάρουμε κι ένα δεύτερο παράδειγμα, λίγο πιο σύγχρονο και «προοδευτικό», για να καμφθούν οι αντιδράσεις των αυτοπροσδιοριζομένων «προοδευτικούληδων».
Η φράση «Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες» αποδίδεται στον Βολταίρο. Αν και δεν υπάρχει γραπτή πηγή του Γάλλου φιλόσοφου που να περιλαμβάνει το εν λόγω απόσπασμα, η έννοια που περικλείει η φράση εξέφραζε το πνεύμα της ανεκτικότητας, που υπερασπιζόταν ως γενική αρχή ο Βολταίρος, και αποδεικνύεται από τον τρόπο που υπεραμύνθηκε ενός απαγορευμένου βιβλίου του Ελβέτιου, το οποίο, αν και δεν το είχε σε περιωπή, εξέφρασε την διαφωνία του με την απόφαση της κυβέρνησης να το απαγορεύσει.
Με λίγα λόγια, τόσο ο σοφός Αθηναίος όσο και ο εμβληματικός Γάλλος, μορφές σπουδαίες της αρχαιότητας και του Διαφωτισμού, συγκλίνουν στο γεγονός ότι η συνέπεια λόγων και πράξεων αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον χρηστό πολίτη. Αυτή ακριβώς η συνέπεια λείπει από την σημερινή εποχή, αποκαλύπτοντας την γύμνια των πολιτικών και άλλων δημοσίων προσώπων, οι οποίοι είναι κάτι παραπάνω από πρόθυμοι να θυσιάσουν τις αρχές και τα ιδανικά τους για να υπηρετήσουν τα προσωπικά συμφέροντά τους ή τις ιδεολογικές αγκυλώσεις τους.
Πολιτικά κόμματα των δύο μέτρων και των δύο σταθμών
Οι περιπτώσεις είναι πολλές και διάσπαρτες. Ενδεικτικά, εδώ αναφέρονται δύο, που εστιάζουν στην γνωστική ασυμφωνία που επικρατεί στον δημόσιο λόγο, τόσο εντός Ελλάδος, όσο και διεθνώς.
Στην Ελλάδα, τα αυταρχικά και σπασμωδικά μέτρα που εφαρμόζει η κυβέρνηση με την επαναφορά του γενικού εγκλεισμού στοχεύουν στην προστασία του πληθυσμού από τον κίνδυνο του κορωνοϊού (το ποσοστό θνητότητας του οποίου κυμαίνεται χαμηλότερα από το 0,2% για το κοινωνικό σύνολο και 0,04% για άτομα κάτω της ηλικίας του 70, σύμφωνα με έρευνα του έγκριτου καθηγητή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ Γιάννη Ιωαννίδη), εκθέτοντάς τον στο πολύ υψηλότερο ρίσκο της φτώχειας, ανεργίας και έλλειψης υπηρεσιών υγείας, παιδείας, κτλ. Από τα μέτρα αυτά, που συνοδεύονται από τσουχτερά πρόστιμα και καταγγελίες για αστυνομική βία, δεν έχει γλιτώσει κανείς, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Εάν επεκταθούν τα περιοριστικά μέτρα πέραν της 30ης Νοεμβρίου, θα έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς κατά πόσον θα εφαρμοστούν σε όλους τους χώρους και όλες τις περιπτώσεις με την ίδια αυστηρότητα.
Εάν, π.χ. η νεοαριστερά θα επιχειρήσει να παραβιάσει τα περιοριστικά μέτρα για να προχωρήσει σε επετειακές διαδηλώσεις (17 Νοεμβρίου) ή άλλου είδους κινητοποιήσεις, η αρχή της συνέπειας απαιτεί ότι οφείλει να υποστηρίξει κάθε άλλο δίκαιο αίτημα για άσκηση των συνταγματικών ελευθεριών (ελεύθερη έκφραση, έστω αν αντιβαίνει του συστημικού αφηγήματος για τον κορωνοϊό, ελευθερία του συνέρχεσθαι, όχι μόνο για συγκεντρώσεις και πορείες μεταναστών, αλλά και για τις λατρευτικές συνάξεις των Χριστιανών). Είναι αδιανόητο για ένα μαζικό κίνημα, που ισχυρίζεται ότι απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών, να επιδιώκει την εφαρμογή των νόμων α λα καρτ.
Ειδικά στο θέμα της Εκκλησίας, ο οποίος αποτελεί συνταγματικά καταχωρημένος θεσμός του ελληνικού κράτους, δεν γίνεται κυβερνητικά στελέχη ή αξιωματούχοι της αντιπολίτευσης να στοχοποιούν τον εκκλησιασμό και τις λιτανείες, την στιγμή που τάσσονται υπέρ των μαζικών πορειών και διαδηλώσεων. Μια απλή ματιά στην κατάσταση στα μέσα μαζικής μετακίνησης και τον συνωστισμό που επικρατεί καθιστά τα όποια μέτρα στρέφονται εναντίον των λατρευτικών συνάξεων αστήρικτα, υπερβολικά και σχεδόν εχθρικά.
Την ίδια στάση θα πρέπει να τηρήσει και η ιεραρχία της Εκκλησίας, αντί να κωφεύει στις ανεπανάληπτες προσβολές εκ μέρους της κυβέρνησης. Στο κάτω-κάτω, αν είχε επιβληθεί ανάλογο μέτρο από αριστερή κυβέρνηση, η αντίδραση της ιεραρχίας ενδεχομένως θα ήταν πολύ σκληρότερη. Καλά θα κάνουν οι ιεράρχες που ορέγονται να ανέλθουν στο πηδάλιο της Εκκλησίας στην μετα-Ιερώνυμο εποχή να θέσουν τα καθήκοντά τους προς τον λαό και απέναντι της πίστεως υπεράνω της καλλιέργειας δημοσίων σχέσεων με την κυβέρνηση, διότι όλο αυτό μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ και να πλήξει καίρια τις αρχηγικές φιλοδοξίες τους. Παράλληλα, εάν η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφασίσει να συνεχίσει την εξευτελιστική αυτή συμπεριφορά προς την Εκκλησία, μη επιτρέποντας την ίδια, ως θεσμό αρχαιότερο του κράτους, να λαμβάνει τις απαραίτητες προφυλάξεις για την διασφάλιση της υγείας των πιστών, θα βρεθεί προ μεγάλης εκπλήξεως στις επόμενες κάλπες.
Η αβάστακτη υποκρισία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Εν τω μεταξύ, όλος ο κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις με το εκλογικό θρίλερ στις ΗΠΑ, απορώντας για την προφανή αδυναμία της Αμερικής να εξασφαλίσει μια αδιάβλητη εκλογική διαδικασία. Καθώς η υπόθεση βαίνει προς δικαστική λύση, σχεδόν το σύνολο των μέσων ενημέρωσης βάλλουν κατά του Προέδρου Τραμπ, για τις καταγγελίες περί καλπονοθείας που διατυπώνει, ενώ καθ’ όλα τα περασμένα τέσσερα χρόνια της θητείας του, διερρήγνυαν τα ιμάτιά τους για την υποτιθέμενη παρέμβαση στις εκλογές από ρωσικό δάκτυλο. Σήμερα, όπου διαπιστώνονται εκτεταμένες παρατυπίες με την καταμέτρηση των επιστολικών ψηφοδελτίων και το λογισμικό των μηχανών καταμέτρησης (που ανήκει σε ξένη εταιρεία, η οποία συνδέεται με τον περιβόητο Τζ. Σόρος), τα περισσότερα ΜΜΕ δεν βρίσκουν κουβέντα να πουν, επιχειρώντας να αποσιωπήσουν το θέμα.
Ανάλογη συμπεριφορά δείχνουν και τα μεγάλα κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο, που παρεμβαίνουν πλέον ωμά στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης, ασκώντας ανοικτά λογοκρισία. Παγώνουν τους λογαριασμούς χρηστών που διατυπώνουν μηνύματα μη αρεστά σε εκείνα, ενώ κατεβάζουν ή παρεμβαίνουν σε προσωπικές αναρτήσεις χρηστών, παρεμβάλλοντας σχόλια που συνήθως στοχεύουν να πλήξουν την αξιοπιστία του μηνύματος.
Πρόκειται για τα ίδια μέσα που κλαίνε και οδύρονται μόλις τα «δικαιώματα» τους παραβιαστούν από αυταρχικούς ηγέτες σε ξένες χώρες. Για να υπερασπιστούν το δικαίωμά τους εις το «επιχειρείν», δεν διστάζουν να ξεσηκώσουν ολόκληρη κοινωνική θύελλα, βοηθώντας μέχρι και να διοργανωθούν «χρωματιστές επαναστάσεις». Αντιθέτως, όταν πρόκειται για τα δικαιώματα των χρηστών τους, όπως την ελεύθερη έκφραση, δεν έχουν κανένα πρόβλημα να τα καταπατούν.
Μπροστά στο μέγεθος της υποκρισίας που επικρατεί τόσο στο εξωτερικό, όσο και στην Ελλάδα, συνήθως από τους «υπαλληλάκους» των πρώτων, πρέπει κάπως να ακουστεί η φωνή της λογικής και να επισημανθεί η υποκρισία, με όποιον τρόπο διαθέτει ο καθένας. Αργά η γρήγορα, η ασυνέπεια λόγων και πράξεων θα οδηγήσει σε κάποιο μοιραίο λάθος. Δύο και πλέον χιλιάδες χρόνια μετά, η ερώτηση του Σωκράτη παραμένει αμείλικτη. Πως είναι δυνατόν να στέκεται όρθια και να μην έχει αναποδογυριστεί εκείνη η Πολιτεία, όπου οι αρχές και αποφάσεις (Σύνταγμα, νόμοι) δεν ισχύουν καθόλου, αλλά ακυρώνονται και καταργούνται από οποιονδήποτε πολίτη; Πολλώ δε μάλλον από τους κυβερνόντες, θα προσθέταμε εμείς…
