Άλλο ένα Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου διεξάγεται, με την Ελλάδα απούσα. Σχεδόν 8 χρόνια έχουν περάσει από την τελευταία φορά που η Ελλάδα είχε την χαρά να συμμετάσχει σε αυτή την κορυφαία γιορτή της «στρογγυλής θεάς» κι όμως, φαντάζει τόσο μακρινή αυτή η εποχή. Η απουσία της Εθνικής από κορυφαίες διοργανώσεις όπως το Μουντιάλ ή το Euro δεν αποτελεί απογοήτευση μόνο για τους φιλάθλους. Εξάλλου, συνήθως, όταν πρόκειται για μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις, το ενδιαφέρον ξεπερνά το στενό πλαίσιο του φιλάθλου κοινού και λαμβάνει ευρύτερες διαστάσεις, καθώς ο λαός αναζητεί ευκαιρίες να πανηγυρίσει για εθνικές διακρίσεις. Κι εκεί ακριβώς έγκειται το πρόβλημα και αφορά στον τρόπο (ή την έλλειψη αυτού) που το κράτος και οι θεσμοί επενδύουν στους νέους και προσφέρουν ευκαιρίες για να αναπτύξουν την αρετή της ευγενούς άμιλλας.
Εάν η απογοητευτική πορεία της εθνικής μας ομάδας αφορούσε μόνο σε κακές επιλογές του τεχνικού ή επιμέρους λάθη των παικτών, το θέμα θα περιοριζόταν στις σελίδες των αθλητικών εφημερίδων. Αλλά, αν η αγωνιστική κατάσταση λειτουργεί ως καθρέπτης της κοινωνίας και υποδηλώνει ελλιπή προετοιμασία, αποκλεισμό των νέων από ευκαιρίες εξαιτίας καιροσκοπισμού και αντικρουομένων συμφερόντων ή κακή οργάνωση και νοοτροπία, τότε το πρόβλημα είναι γενικότερο και ενδέχεται να επηρεάζει και άλλους πιο ζωτικούς τομείς.
Το ελληνικό πρωτάθλημα ευθύνεται για την κακή εικόνα της εθνικής ομάδας
Ας ξεκινήσουμε από την εγχώρια κατάσταση. Συχνά, το επίπεδο του εθνικού πρωταθλήματος και η πορεία των συλλόγων στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις συνδέεται με την απόδοση των εθνικών ομάδων. Εδώ και χρόνια, το ελληνικό πρωτάθλημα «δεν βλέπεται» – στην κυριολεξία. Η ποιότητα της μπάλας είναι χαμηλή και οι αγώνες βαρετοί. Οι περισσότεροι ξένοι που αγωνίζονται στους συλλόγους μας δεν προσθέτουν κάποια ιδιαίτερη αξία, υπό την έννοια ότι η όποια αναβάθμιση που προσφέρουν περιορίζεται στην αγωνιστική θέση τους, χωρίς να ανεβάζουν την συλλογική ποιότητα της ομάδας ή να βοηθούν τους νέους να «ανέβουν πίστα».
Αντιθέτως, η περίπτωσή τους ίσως να αποτελεί τροχοπέδη για την βέλτιστη ανάπτυξη της επόμενης γενιάς ποδοσφαιριστών, που χαραμίζουν τα διαμορφωτικά χρόνια τους στον πάγκο και χάνουν πολύτιμο αγωνιστικό χρόνο, με αποτέλεσμα να ανακόπτεται η πρόοδός τους.
Ασφαλώς, η τύχη των αθλητικών συλλόγων συνδέεται και με την οικονομική κρίση που ρήμαξε την χώρα σχεδόν επί μια ολόκληρη δεκαετία. Τότε, ακόμη και μεγάλοι καλαθοσφαιρικοί σύλλογοι, όπου η Ελλάδα αποτελούσε δύναμη εδώ και δεκαετίες, επλήγησαν, έχασαν σημαντικούς παίκτες και προπονητές, και έγιναν σκιά του παλιού εαυτού τους. Αλλά η οικονομική στενότητα δεν εξηγεί τα πάντα. Εάν επρόκειτο αποκλειστικά για θέμα χρημάτων, θα μπορούσε η περιοριστεί η μεταγραφή ξένων παικτών και να αξιοποιηθεί το εγχώριο ταλέντο, που σε νεαρή ηλικία, είναι σίγουρα και φθηνότερο.
Αξιοποιούνται οι νέοι… ζεσταίνοντας τον πάγκο;
Εφόσον το θεαματικό ποδόσφαιρο δεν αποτελεί το σήμα κατατεθέν του ελληνικού πρωταθλήματος, τουλάχιστον ας δοθεί τόπος στα νιάτα, που μπορούν ευκολότερα να κάνουν την ανατροπή και να μάς επιφυλάξουν εκπλήξεις. Κάπου ανάμεσα τους μπορεί να κρύβονται οι αυριανοί αστέρες που θα χαρίσουν στιγμές δόξας και υπερηφάνειας τόσο σε συλλογικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Σε τελική ανάλυση, τι έχει να κερδίσει το εθνικό πρωτάθλημα από χαμηλότερους του μετρίου ξένους παίκτες που δεν βοηθούν τους συλλόγους μας στις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις τους (επειδή απλούστατα δεν προκρίνονται ή αποκλείονται νωρίς) και, στην πλειοψηφία τους, βρίσκονται εις τα δυσμάς της καριέρας τους; Προφανώς, εδώ παίζεται κάποιο άλλο παιγνίδι μεταξύ των ατζέντηδων και των ομάδων που εξυπηρετεί συμφέροντα πέρα από την γενική αναβάθμιση του ελληνικού ποδοσφαίρου…
Πάντως, κρίνοντας από την απόδοση χωρών που βρίσκονται στο μέγεθος της Ελλάδος, πληθυσμιακά τουλάχιστον, το πρόβλημα δεν αφορά στην έλλειψη ταλέντου. Ο τρόπος που καλλιεργείται το ταλέντο φταίει. Πώς και γιατί μια χώρα όπως η Πορτογαλία, με συγκρίσιμο πληθυσμό και οικονομία, βρίσκεται τόσο πιο μπροστά από την Ελλάδα; Το ίδιο ισχύει και για την Δανία.
Σε αυτούς που θα αντιτάξουν την ελληνική υπεροχή στο μπάσκετ, ας τολμήσουμε κάποια στιγμή να στρέψουμε το βλέμμα μας σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία, που αποτελούν παγκόσμιες δυνάμεις και στα δύο αθλήματα. Μπορεί να έχουν σαφώς μεγαλύτερο πληθυσμό, αλλά κάποτε η Ελλάδα ξεπερνούσε την Ισπανία σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ και προπορεύτηκε ως προς την ένταξη στην ΕΟΚ, ενώ στο μπάσκετ, στέκεται στα ίσα απέναντι στην Ιταλία εδώ και δεκαετίες.
Χωρίς σύστημα και μέθοδο, το ταλέντο πάει χαμένο
Τι φταίει λοιπόν στο ποδόσφαιρο; Γιατί ο θρίαμβος του 2004 και η παραλίγο πρόκριση στις 8 καλύτερες ομάδες του κόσμου το 2014 δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν έναν «ενάρετο κύκλο»; Γιατί ελληνικοί σύλλογοι έκαναν στο παρελθόν αξιόλογες πορείες στην Ευρώπη (ΑΕΚ και Ολυμπιακός επί Μπάγιεβιτς, Παναθηναϊκός με πολλές νικηφόρες προκρίσεις στο Τσάμπιονς Λιγκ), με κορμό που βασιζόταν κυρίως σε εγχώριους παίκτες και σήμερα δεν τραβάνε;
Ο παλιός γνώριμος κ. Φερνάντο Σάντος οδηγεί την Εθνική Πορτογαλίας από νίκη σε νίκη. Γιατί τον άφησε η ΕΠΟ να φύγει από το τιμόνι της Εθνικής μετά την πρωτοφανή επιτυχία να την οδηγήσει στην φάση των 16 στο Παγκόσμιο Κύπελλο (και παραλίγο στους 8); Γιατί δεν έχει μπορέσει κάποιος σύλλογος να αντιγράψει με επιτυχία τις ακαδημίες των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων;
Προφανώς, για τον ίδιο λόγο που δεν κατάφερε η Ελλάδα να πετύχει τις εξαιρέσεις που απολαμβάνει η Ολλανδία στον τομέα της κοινή αγροτικής πολιτικής ή την καθιέρωση χαμηλότερου ΦΠΑ για τα νησιά της, όπως έκανε η Ισπανία εδώ και καιρό. Είναι θέμα νοοτροπίας, μεθοδικής οργάνωσης και διεκδίκησης.
Τώρα που οι προκλήσεις αυξάνονται, η Ελλάδα δεν μπορεί να ζητεί συνεχώς πίστωση χρόνου. Θα χρειάζεται να αξιοποιεί κάθε ευκαιρία αν θέλει να συγκαταλέγεται στον διεθνή στίβο ως υπολογίσιμη δύναμη.
Πρέπει να πιστέψει στους νέους και τις νέες της και να επενδύσει σε αυτούς, θέτοντας επιτέλους το συμφέρον τους υπεράνω κάθε κερδοσκοπίας. Αν δεν δοθούν εμπράκτως στην νέα γενιά οι ευκαιρίες να διακριθούν, θα ακολουθήσει η κοινωνία την πτωτική πορεία του εθνικού πρωταθλήματος. Θα γεμίσουμε ξένους τρίτης διαλογής που θα εκτοπίζουν τους νέους μας και θα κερδοσκοπούν εις βάρος μας ξένοι πράκτορες με την συνεργασία κάποιων εγχώριων παραγόντων.
