Σε άρθρο γνώμης στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Thomson Reuters, ο Ιωάννης Νασιούλας εκθέτει την πρόοδο που έχει συντελεστεί στη χώρα μας όσον αφορά στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και αναδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικές επιχειρήσεις και οι τελικοί ωφελούμενοί τους. “Ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, αλλά ο κοινωνικός τους αντίκτυπος είναι μηδαμινός”, αναφέρει ο Εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικονομίας.
“Σαν να έχουν μπλεχτεί στα επικά επεισόδια μια σύγχρονης Οδύσσειας, οι Έλληνες πρωτοσυναντήθηκαν με την κοινωνική καινοτομία κάνοντας την εμπερία τους αυτή έναν μύθο που σπάει ταμεία: οι Θεοί της Ευρωπαϊκής Ένωης και η ελληνική γραφειοκρατία οραματίζονται μια φιλόδοξη κοινωνική καινοτομία στη χώρα που χτυπήθηκε τόσο πολύ από την κρίση.
Αλλά αυτοί οι ίδιοι οι Έλληνες λαμβάνουν τα μηνύματά τους μόνον ως ενδεικτικά μιας πολυτελούς κοσμοαντίληψης που δεν δίδει την δέουσα προσοχή στις καθημερινές ανάγκες της επιβίωσης και βέβαια προσέχει λιγότερο απ’ ότι θα έπρεπε την επιχειρηματικότητα που γεννιέται από την ανάγκη”.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο μεταφρασμένο στην ελληνική:
“Παραπάνω από 2,000 κοινωνικές επιχειρήσεις πρέπει να έχουν ξεφυτρώσει ολόγυρα στην Ελλάδα από τότε που η κρίση την κτύπησε βαριά το 2010, σύμφωνα με το Μητρώο του Υπουργείου Απασχόλησης.
Η Ελλάς έχασε περίπου το 30% του εθνικού της ΑΕΠ. Σημάδι κι αυτό μιας απόλυτης πίεσης, συγκρινόμενο με την Συρία που είδε την οικονομία της να συρρικνώνεται κατά περίπου 25% αλλά εν μέσω ενός καταστροφικού εμφυλίου πολέμου.
Κι όμως, είναι τώρα περισσότερο προφανές πως ο ιδιότροπος τομέας της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι μόνο λόγια, χωρίς να δημιουργεί κοινωνική ωφέλεια ή απασχόληση, σε ένα περιβάλλον που είναι απελπισμένο για χειροπιαστή κοινωνική καινοτομία.
Ο κόσμος έχει ξεκινήσει να φτιάχνει κοινωνικές επιχειρήσεις για τους λάθος λόγους: επειδή είναι φτηνά υποκατάστατα μιας κανονικής επιχείρησης, με περισσότερο ελαστικές ασφαλιστικές υποχρεώσεις, αφού τα μέλη τους δεν είναι υπόχρεοι ασφάλισης με τον ίδιο τρόπο που είναι στις συμβατικές επιχειρήσεις.
Έχουν και καλύτερες ευκαιρίες επιδοτήσεων καθώς και προτιμησιακής αντιμετώπισης από τον τοπικό δημόσιο τομμέα, αφού απολαμβάνουν πολλά πλεονεκτήματα που τους παρέχει ο νόμος στην περίπτωση χρήσης δημοσίων ή δημοτικών εγκαταστάσεων για εμπορική χρήση.
Πολύ λίγοι ευκατάσταστοι άνθρωποι -αν υπάρχουν κι αυτοί- έχουν συμμετάσχει ως επενδυτές αντικτύπου. Ούτε μια κοινωνική επιχείρηση δεν έχει συσταθεί από μια κοινωνικά ευαίσθητη επιχείρηση ή φιλανθρωπικό ίδρυμα. Το κίνητρο περί μη-μεγιστοποίησης του κέρδους λείπει.
Οι ελληνικές κοινωνικές επιχειρήσεις υποφέρουν από μια δραματική έλλειψη ονομαστικού κεφαλαίου, πράγμα διάχυτο και στις υπόλοιπες μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις. Η κεφαλαιοποίηση για την μεγάλη πλειονότητα των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι πλασματική στις περισσότερες περιπτώσεις ή προφανώς ανεπαρκτής: συνήθως με ένα ταβάνι μερικών εκατοντάδων ευρώ ιδρυτικού κεφαλαίου.
Ο επιχειρησιακός τους σχεδιασμός είναι προσανατολισμένος στην ανάγκη. Σε αρκετές περιπτώσεις μοιάζουν πολύ στα μη-κερδοσκοπικά σωματεία, που δεν έχουν μεσοπρόθεσμο επιχειρηματικό όραμα ή πλάνο δράσης και στοχεύουν απευθείας και μόνον σε δωρεές εντελώς κοντόφθαλμα.
Γενικώς, ο τομέας της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα παράγει ένα ετήσιο οικονομικό αποτέλεσμα μερικών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, όπως πρόσφατα παρουσιάστηκε από ειδικούς του Υπουργείου σε σχετική ημερίδα.
Το 2011, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρότρυνε την Ελλάδα μέσω της ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ για την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ να περάσει έναν νόμο ειδικά για την κοινωνική οικονομία και την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Αλλά, ως εδώ, το ρυθμιστικό πλαίσιο έχει απλώς ερεθίσει τα λάθος αντανακλαστικά.
Πολλές πρώην δημοτικές δημόσιες επιχειρήσεις έχουν κλείσει λόγω της συρρίκνωσης του ευρυτέρου δημοσίου τομέα στην Ελλάδα και η πολιτική πίεση ωθεί προς την υποκατάστασή τους από νέες κοινωνικές επιχειρήσεις που στοχεύουν σε δημόσιες συμβάσεις.
Δεν είναι ορατή μια δημόσια ζήτηση για ό,τι έχουν να προσφέρουν. Οι τοπικοί δημόσιοι προϋπολογισμοί είναι στα χαμένα, με τους δήμους να έχουν ήδη μπει σε ένα μακρόσυρτο τούνελ δημοσιονομικής προσαρμογής, κόβοντας δημόσιες δαπάνες, αναμορφώνοντας τα χρέη τους και πρακτικώς μηδενίζοντας τα ετήσια ελλείμματά τους.
Η φούσκα της ελληνικής κοινωνικής επιχειρηματικότης δεν ξεπετάχτηκε έτσι στα καλά καθούμενα. Δηλητηριώδεις δυναμικές ωθούν προς την υποκατάσταση της συμβατικής μικρο-επιχειρηματικότητας από τις κοινωνικές επιχειρήσεις: τα κόστη επιχειρηματικότητας που βάρεσαν ταβάνι, μέσως μιας εντελώς ακατανόητης φορολόγησης και ασφαλιστικών εισφορών το καθιστούν αναπόφευκτο οι άνεργοι και οι άπραγοι ελεύθεροι επαγγελματίες να βρουν μια λύση πέρα για πέρα ελληνική.
Σαν να έχουν μπλεχτεί στα επικά επεισόδια μια σύγχρονης Οδύσσειας, οι Έλληνες πρωτοσυναντήθηκαν με την κοινωνική καινοτομία κάνοντας την εμπερία τους αυτή έναν μύθο που σπάει ταμεία: οι Θεοί της Ευρωπαϊκής Ένωης και η ελληνική γραφειοκρατία οραματίζονται μια φιλόδοξη κοινωνική καινοτομία στη χώρα που χτυπήθηκε τόσο πολύ από την κρίση.
Αλλά αυτοί οι ίδιοι οι Έλληνες λαμβάνουν τα μηνύματά τους μόνον ως ενδεικτικά μιας πολυτελούς κοσμοαντίληψης που δεν δίδει την δέουσα προσοχή στις καθημερινές ανάγκες της επιβίωσης και βέβαια προσέχει λιγότερο απ’ ότι θα έπρεπε την επιχειρηματικότητα που γεννιέται από την ανάγκη”.
*Οποιεσδήποτε απόψεις εκφράζονται στο άρθρο αυτό είναι του συγγραφέως και όχι του Ιδρύματος Thomson Reuters.
*Διαβάστε το την αυθεντική μορφή του άρθρου στην αγγλική ΕΔΩ
Originally posted 2018-05-05 10:18:08.
