Η επιτολή του νέου έτους συνοδεύεται, ως είθισται, από την ανταλλαγή ευχών και αισιόδοξων μηνυμάτων, και ενίοτε από την διαμόρφωση στόχων που θέτουμε για το νέο έτος.
Οι λόγοι της τόνωσης της ψυχολογίας είναι κατανοητοί, όπως και η μεταφορά του εορτασμού του νέου ημερολογιακού έτους στις αρχές του χειμώνα, προφανώς για να δοθεί κουράγιο στον κόσμο για να διέλθει τους δύσκολους μήνες ως την άνοιξη. Στην αρχαία Ελλάδα, η πρωτοχρονιά εορτάζετο την πρώτη ημέρα του φθινοπώρου, ενώ η Εκκλησία εξακολουθεί να εορτάζει τον νέο ενιαυτό την 1η Σεπτεμβρίου, κατά το αρχαίο ρωμαϊκό και βιβλικό έθος.
Οι κοινωνίες που αντέχουν στον χρόνο
Ο άνθρωπος, παρά τα πάθη και τις τραγικές τους αντιφάσεις, είναι πολυμήχανο ον. Είναι προικισμένος με την δύναμη της επικοινωνίας και της κριτικής σκέψης, το οργανικό πνεύμα, αν και δεν καλλιεργεί και χρησιμοποιεί τα δώρα αυτά στον βαθμό που του επιτρέπουν οι δυνάμεις του. Στις αντιξοότητες που αντιμετωπίζει διαχρονικά από απειλές και προκλήσεις, χρησιμοποιεί τις δυνάμεις αυτές για να αναζητήσει λύσεις που θα του επιτρέψουν να επιβιώσει ή ακόμη και να ζήσει με το μερίδιο ελευθερίας και ευτυχίας που θα διεκδικήσει.
Οι κοινωνίες στις οποίες ο εγχώριος πληθυσμός έδειξε την ικανότητα να χρησιμοποιεί τα εφόδια αυτά για να ανταπεξέρχεται σε ζωτικές απειλές και συλλογικές προκλήσεις υπήρξαν αυτές που συνήθως άντεχαν απέναντι στον πανδαμάτορα χρόνο. Πότε ισχυροί, πότε αδύναμοι, πότε ευημερούντες, πότε στην ανέχεια, πότε στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής και πότε στο περιθώριο, επιδείκνυαν εκπληκτική προσαρμοστικότητα, αξιοθαύμαστη ευφυΐα, ονομαστή μακροθυμία και αυτοπεποίθηση.
Κάποτε, όλα αυτά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ήταν συνώνυμα με τον Ελληνισμό, σε όλες τις εκφάνσεις της ιστορικής διαδρομής του. Το ίδιο ίσχυε για τις ελληνικές κοινότητες που ήταν οργανωμένες εκτός Ελλάδος, που παρουσίαζαν τα ίδια χαρακτηριστικά, ενίοτε και σε μεγαλύτερο βαθμό.
Ποιός καπάκωσε την αρετή;
Ακόμα μέσα στις πιο σκοτεινές περιόδους, ο ελληνικός λαός έβρισκε τον τρόπο να ξεδιπλώνει την αρχοντιά του. Αξιομνημόνευτη είναι η φράση του Οδυσσέα Ελύτη για την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπου υπογραμμίζει πως «το παραμικρό κεντητό πουκάμισο, το πιο φτηνό βαρκάκι, το πιο ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι, το χράμι, όλα τους αποπνέανε μιαν αρχοντιά κατά τι ανώτερη των Λουδοβίκων».
Έχει, επίσης, διατυπωθεί (νομίζω από τον Νίκο Σβορώνο) ότι ακόμη και τα αρνητικά στοιχεία που παρατηρούνται στο σύγχρονο νεοελληνικό κράτος (ρουσφέτι, διαπλοκή, κτλ.) απορρέουν από το γεγονός ότι επιβλήθηκε στον λαό κατά την ίδρυση του, το ξένο καθεστώς της Βαυαροκρατίας, που βάλθηκε, ανεπιτυχώς, να οργανώσει τον ελληνικό λαό σύμφωνα με αλλότριους νόμους και πολιτικές πρακτικές.
«Τι σταμάτησε αυτά τα κινήματα ψυχής που αξιώθηκαν κι έφτασαν ως τις κοινότητες; Ποιος καπάκωσε μια τέτοιου είδους αρετή, που μπορούσε μια μέρα να μας οδηγήσει σ’ ένα ιδιότυπο, κομμένο στα μέτρα της χώρας πολίτευμα; Όπου το κοινόν αίσθημα να συμπίπτει με κείνο των αρίστων» αναρωτιέται ο Ελύτης.
Το ερώτημα αυτό ταλανίζει τον νεώτερο Ελληνισμό για πολλές δεκαετίες τώρα και κατά πως φαίνεται θα συνεχίσει…εκτός εάν οδηγηθεί ο απανταχού Ελληνισμός σε συλλογική αυτοκτονία υπό την καθοδήγηση των αρχηγίσκων του, που ενεργούν είτε με αβελτηρία και αφροσύνη ή την καταστροφική μανία του διαχρονικού προδότη.
Είς οιωνός αίσχιστος…
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το ποδαρικό για το νέο έτος υπήρξε δυσοίωνο. Οι αλλαγές πρωτοκόλλου που αποφάσισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η εμφανής αμηχανία της στην δοξολογία για το νέο έτος προκάλεσαν κάκιστη εντύπωση. Εάν δεν νοιώθει άνετα στον λατρευτικό χώρο ή ενοχλείται από τον εθνικό ύμνο, ας αναθέσει τουλάχιστον την εκπροσώπηση σε κάποιον συμπολίτη της, που θα μπορεί να διεκπεραιώσει τα καθήκοντα ευσχημόνως.
Ίσως να έφτασε η ώρα για μια γενικότερη αλλαγή του πρωτοκόλλου με το οποίο αντιμετωπίζεται ο/η ένοικος του Προεδρικού Μεγάρου. Ούτως ή άλλως, η θέση δεν προσφέρει κάτι το ουσιαστικό στο πολίτευμα. Εάν δεν είναι να τηρηθούν και οι συμβολισμοί… τότε ας δώσουν οι υπόλοιποι θεσμοί και οι απλοί πολίτες την δέουσα απάντηση… και εκείνοι δια της συμβολικής, μέρος της οποίας είναι και η περιφρόνηση.
Όσο για την κυβέρνηση, τι να πει κανείς για τις παλινωδίες του πρωθυπουργού και του λεφουσιού των αυλικών; Δυο μήνες καραντίνα, με την οικονομία κατεστραμμένη, δεν φτάνει να πειστεί το κυβερνητικό επιτελείο ότι η ουσία του προβλήματος δεν βρίσκεται στα καταστήματα, τις εκκλησίες, τα σχολεία και τις πλατείες. Βρίσκεται στον τρόπο που διαθέτει τα κρατικά χρήματα και την αδυναμία να υπερασπιστεί το σύστημα υγείας, τόσο από τα εγχώρια κοράκια, όσο και από την ΕΕ.
Άλλωστε, η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με σχετικά χαμηλά ποσοστά θετικότητας στο ιό, παρόλο που επιμένει στην εφαρμογή μιας τόσο δρακόντειας οριζόντιας λύσης, η οποία θα επηρεάσει άλλους τομείς και θα οξύνει άλλα πιο επικίνδυνα προβλήματα υγείας. Όλα τα είχε η κυβέρνηση, ο αγιασμός των υδάτων της έφταιγε και αποφάσισε να απαγορεύσει μιαν υπαίθρια τελετή που αποτελεί πολύ μικρότερο «κίνδυνο» από άλλες δραστηριότητες που ενέκρινε στους μήνες που πέρασαν. Φέτος, φαίνεται, θα χορεύουν οι καλικάντζαροι της εγχώριας πολιτικής σκηνής λίγο παραπάνω…
Ανατρέποντας το κακό ποδαρικό
Μέσα στην καταπίεση και την ανωμαλία αυτή, καλούμαστε να ανταλλάξουμε ευχές για το νέο έτος. Δύσκολο να σκεφθεί κανείς τι να ευχηθεί, αφού αν είναι να φύγει η επιδημία, μάλλον θα φύγει σε πείσμα των χειρισμών της δικής μας κυβέρνησης και πολλών άλλων, αλλά και των κλακαδόρων τους στα ΜΜΕ, που δείχνουν να έχουν βολευτεί αρκετά με την πρακτική του «αποφασίζομεν και διατάσσομεν».
Ας ευχηθούμε οι περιστάσεις να ξυπνήσουν στο πανελλήνιο το αρχαίο εκείνο ένστικτο αυτοσυντήρησης και την λαϊκή σοφία που έχει συγκεντρωθεί ανά τους αιώνες από στην συλλογική μας συνύπαρξη, να βρούμε άλλα μονοπάτια, παράλληλα συστήματα, «πατέντες» αυτοσχέδιες για να γλιτώσουμε όσο το δυνατόν από τον εθνικό κίνδυνο των πολιτικάντηδων και του κομματισμού.
Κι επειδή φέτος εορτάζουμε και τα 200 χρόνια από την Εθνική Παλιγγενεσία, αξίζει να θυμηθούμε τα λόγια του Στρατηγού Μακρυγιάννη: «Και λευτερωθήκαμε από τους Τούρκους και σκλαβωθήκαμεν εις ανθρώπους κακορίζικους, όπου ήταν η ακαθαρσία της Ευρώπης». Ας ευχηθούμε, λοιπόν, για όσο κρατήσει ακόμη το ψευτορωμέϊκο, τουλάχιστον να μην έχουμε αυταπάτες για τους εναλλασσόμενους τυράννους που μάς διαφεντεύουν, ποιους πραγματικά υπηρετούν και ποια συμφέροντα στα αλήθεια προωθούν.
