Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 30ης Σεπτεμβρίου στα Σκόπια για την αποδοχή του προσυμφώνου των Πρεσπών σαφώς δικαίωσε την μεγάλη εκείνη πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών που θεώρησαν το κείμενο προβληματικό από πολλές απόψεις και εθνικά επιζήμιο. Με την μεγάλη αποχή που σημειώθηκε, αποδείχθηκε ότι η πλειοψηφία των Σκοπιανών μοιράζεται την ίδια άποψη με τον ελληνικό λαό – για διαφορετικούς, βεβαίως, λόγους. Παρά τις ισχυρές πιέσεις της Δύσης, τον σκανδαλώδη παρεμβατισμό των δυτικών χωρών υπέρ των Σκοπίων και τις πρωτοφανείς εκχωρήσεις στις οποίες προέβη ελληνική κυβέρνηση, οι οπαδοί του «μακεδονισμού» στα βόρεια της Ελλάδος επέλεξαν να ακυρώσουν το δημοψήφισμα μέσα από την αποχή. Και δεν είναι μόνο η υπερβολικά χαμηλή προσέλευση, αλλά η ξεκάθαρη πόλωση των ψηφοφόρων βάσει εθνικότητας που καθιστά το προσύμφωνο μη εφαρμόσιμο.
Η ψηφοφορία υποστηρίχθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από το αλβανικό στοιχείο της χώρας, που αποτελεί το 25-30% του πληθυσμού. Σε μια από τις πολλές έξωθεν παρεμβάσεις (που υποκριτικά καταγγέλλει η Δύση αλλά χρησιμοποιεί κατά κόρον) γύρω από τις εξελίξεις στα Σκόπια, ο ίδιος ο Αλβανός πρωθυπουργός κάλεσε τους ομοεθνείς του στα Σκόπια να υποστηρίξουν το προσύμφωνο, με δημόσια παρέμβαση ανήμερα του δημοψηφίσματος! Αντιθέτως, κατά συντριπτική πλειοψηφία, οι σλαβικής καταγωγής κάτοικοι των Σκοπίων απείχαν, διεγείροντας ερωτήματα για την δυνατότητα μελλοντικής ισχύος του προσυμφώνου, ακόμη κι αν κυρωθεί από την παρούσα Βουλή.
Φυσικά, το ηχηρό ράπισμα των ψηφοφόρων δεν έγινε σεβαστό από τις δυνάμεις που προωθούν το προσύμφωνο, οι οποίες ήδη μεθοδεύουν τις επόμενες κινήσεις τους για την παράκαμψη της λαϊκής βούλησης. Οι μεγάλες δυνάμεις στην Δύση χαιρέτισαν την θετική ψήφο των Αλβανών, αγνοώντας το ξεκάθαρο μήνυμα της αποχής. Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός έχει βγει στην γύρα και αναζητά αποστάτες να κυρώσουν το προσύμφωνο, αγνοώντας την ξεκάθαρη απόρριψη των ψηφοφόρων. Παρόμοιες (αυτοκτονικές) κινήσεις κάνει και η ελληνική κυβέρνηση.
Ανάγκη θεσμικής αντίστασης στην κυβερνητική ιδεοληψία
Εννοείται, όμως, ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δημιουργεί προϋποθέσεις για την ανατροπή του κατάπτυστου προσυμφώνου και φανερώνει τους μελλοντικούς κινδύνους που θα προκύψουν σε περίπτωση που οι πολιτικοί αποφασίσουν να εφαρμόσουν το σχέδιό τους ερήμην της σύμφωνης γνώμης των πολιτών. Οι Βαλκάνιοι έχουν πικρά πείρα από ανεφάρμοστες συμφωνίες που υπογράφησαν υπό πίεση και με την χρήση απειλών. Όταν η βαθιά διαιρεμένη κοινωνία των Σκοπίων αναζητήσει πολιτική λύση σε μια έξωθεν επιβεβλημένη συμφωνία και αρνηθεί να τηρήσει τα συμφωνηθέντα, πώς θα προστατευθεί η Ελλάδα, η οποία θα έχει ήδη απωλέσει την δυνατότητα του βέτο στους διεθνείς οργανισμούς που ενδέχεται να νομιμοποιήσουν τον ψευτομακεδονισμό των Σκοπίων;
Η προχειρότητα με την οποία διαχειρίστηκε την υπόθεση η ελληνική πλευρά είναι εμφανής, καθώς και η προσπάθεια να αφαιρέσει το δικαίωμα λόγου από τον κυρίαρχο λαό. Σε αυτή την φάση, οι μηχανισμοί αυτοπροστασίας θα έπρεπε ήδη να έχουν τεθεί σε ισχύ. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, η δικαστική εξουσία, οι κορυφαίες συλλογικότητες όπως η Ακαδημία των Αθηνών, δικηγορικοί σύλλογοι, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, κτλ. οφείλουν να λειτουργήσουν ως δικλείδες ασφαλείας και εθνικής αυτοπροστασίας. Χωρίς τον καταμερισμό και τον έλεγχο της εξουσίας, δεν μπορεί να παρουσιάζεται η χώρα ως σύγχρονη δημοκρατία.
Ο Ελληνισμός της Διασποράς έχει κι εκείνος την ευθύνη του. Οφείλει, ως ενεργό τμήμα του Ελληνισμού και εκπροσωπούμενο από φορολογούμενος (το μόνο βέβαιο) πολίτες, να παρεμβαίνει και να προάγει τον δημοκρατικό διάλογο – όχι σε κομματικό επίπεδο, αλλά οπωσδήποτε σε θεσμικό και πολιτικό. Κάποιες οργανώσεις, όπως η Παμμακεδονική, αντιστάθηκαν, με την δράση τους, στην αμφιλεγόμενη διαχείριση του θέματος από την ελληνική κυβέρνηση. Άλλοι φορείς επέδειξαν αιδήμονα σιγή.
Η πρόσφατη παρουσία του πρωθυπουργού στην Νέα Υόρκη αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να τεθεί αυτό, κι άλλα σοβαρά ζητήματα, υπ’ όψιν του. Αντιθέτως, κάποιοι λειτούργησαν σαν να ήταν η επίσκεψή του ευκαιρία για λήψη αναμνηστικών φωτογραφιών, δημόσιες σχέσεις και αυτοπροβολή.
Ο εποικοδομητικός έλεγχος της εξουσίας καθήκον και της Ελληνικής Διασποράς
Αντιδράσεις σε μέρος της ομογένειας προκάλεσε η παρουσία του προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Σωματείων Μείζονος Νέας Υόρκης (μια τρόπον τινά οργάνωση – ομπρέλα που εκπροσωπεί τους ελληνικούς συλλόγους της ευρύτερης περιοχής) σε κλειστή εκδήλωση προς τιμήν του πρωθυπουργού που διοργανώθηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο κοντά στον ΟΗΕ. Την στιγμή που κάποιες μεγάλες οργανώσεις, όπως η Παμμακεδονική, είχαν δηλώσει αποχή ως έκφραση δυσαρέσκειας για την πολιτική της κυβέρνησης στο Μακεδονικό, η παρουσία προέδρου κεντρικού συλλογικού οργάνου μαρτυρά, το λιγότερο, έλλειψη συμπαράστασης. Έστω και αν ισχυριστεί ότι παρέστη σε ιδιωτικό επίπεδο, οι ιδιότητες ενός αξιωματούχου εύκολα συγχέονται και ενίοτε σχηματίζονται λάθος εντυπώσεις.
Καθ’ ην στιγμή η ελληνική κυβέρνηση διαχειρίζεται ένα εθνικό ζήτημα με τρόπο που βρίσκει αντίθετο την πλειοψηφία της κοινής γνώμης, η απόδοση τιμών στον επισκεπτόμενο πρωθυπουργό, χωρίς την ευκαιρία δημοσίου διαλόγου και εποικοδομητικού ελέγχου, καθίσταται άκαιρη. Αν προσθέσει κανείς και το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός απέφυγε να επισκεφθεί τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, όπως είθισται όποτε επισκέπτονται Έλληνες πολιτικοί την Νέα Υόρκη και παρεμπόδισε προ μηνών την (συνταγματικά προβλεπόμενη) νομοθεσία για την απόδοση δικαιώματος ψήφου στους κάτοικους εξωτερικού, η στάση των ομογενών αξιωματούχων κρίνεται ακόμη πιο ιδιοτελής και αφασική.
Στην πολιτική, ο συμβολισμός παίζει μεγάλο ρόλο και αν κρίνει κανείς από τα φαινόμενα, στην Ομογένεια της Αμερικής, η εικόνα (ή μάλλον η αυτοφωτογράφιση) μοιάζει να υπερτερεί σε βάρος της ουσίας. Αντιθέτως, φαίνεται ότι οι Σκοπιανοί γνωρίζουν πολύ καλύτερα να διαχειρίζονται την τέχνη της αποχής και τα οφέλη που πηγάζουν από αυτή.
Τα «σέλφις» σε συνδυασμό με την αφωνία κάποιων ομογενών αξιωματούχων οφείλουν να δημιουργήσουν έναν προβληματισμό, καθώς οι εξελίξεις γύρω από το προσύμφωνο των Πρεσπών τρέχουν και η διεθνής τάση παραγκωνισμού της κοινής γνώμης κορυφώνεται προκλητικά.
