«Με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί…» μας επιβεβαιώνει, με την γραφίδα του, ο μεγάλος στιχουργός Νίκος Γκάτσος, στο γνωστό τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Κεμάλ». Ο διαχρονικός αυτός στίχος θα μπορούσε να αποδοθεί και με την εξής παραλλαγή για να περιγράψει την σαθρή κατάσταση της σημερινής δημοκρατίας παγκοσμίως: «με πρόστιμα και με φίμωση πάντα η κομματοκρατία προχωρεί…»
Στην Ελλάδα, ειδικά μετά την νέα κατοχή που βιώνει η χώρα μέσα από τα μισητά μνημόνια, οι νόμοι καθιερώνονται είτε παρακάμπτοντας τον δημόσιο διάλογο και την επικύρωση από την Βουλή (διατάγματα νομικού περιεχομένου), είτε διαστρέφοντας την δημοκρατική διαδικασία με αντισυνταγματικές πράξεις (ψήφισμα μνημονίων, Συμφωνία των Πρεσπών, κτλ.) όπου καταγγέλθηκαν πολλές παρατυπίες ή ακόμη και η καταστρατήγηση της ψηφοφορίας.
Κυβερνήτες και βαρόνοι των ΜΜΕ απειλούν την δημοκρατία
Η κατάσταση στον υπόλοιπο κόσμο, τουλάχιστον μετά την ένσκηψη του κορωνοϊού, δεν μοιάζει πολύ καλύτερη. Στην Αμερική, κυβερνήτες πολιτειών αποδείχθηκαν στην πράξη παντοδύναμοι, χρησιμοποιώντας υπερεξουσίες που ίσχυαν από την περίοδο της Βρετανικής αποικιοκρατίας όταν ήταν διορισμένοι αντιπρόσωποι του στέμματος, για να παρακάμψουν τον κοινοβουλευτικό και δικαστικό έλεγχο. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι εξουσίες που απολαμβάνουν τους καθιστούν, σε περίοδο κρίσεως τουλάχιστον, ισχυρότεροι και αυτού τούτου του πρόεδρου της χώρας!
Παράλληλα, οι πολίτες υφίστανται πρωτοφανής καταστολή ως προς το δικαίωμά τους να εκφράζονται ελεύθερα. Η μονοπώληση των ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων από «βαρόνους» της βιομηχανίας αποτελεί φαινόμενο δεκαετιών. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αρχηγών κολοσσιαίων μέσων ενημέρωσης που κατέρχονται στην πολιτική και εκλέγονται σε κορυφαίες εκτελεστικές θέσεις, εξασφαλίζοντας έτσι τον έλεγχο τόσο της ιδιωτικής, όσο και της δημόσιας ενημέρωσης.
Πολλές φορές, μάλιστα, επειδή οι εν λόγω βαρόνοι ή πολυεθνικές εταιρείες που κατέχουν ΜΜΕ δραστηριοποιούνται και σε άλλους κλάδους, εγείρεται ευθέως το ηθικό-δεοντολογικό ερώτημα κατά πόσον οι δημοσιογραφικοί όμιλοι που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιό τους θα μπορούν να ασκούν τον απαιτούμενο έλεγχο στις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους ή να κάνουν αδέσμευτη ενημέρωση. Την απάντηση, φυσικά, την παίρνουν οι πολίτες – και σε υπερθετικό βαθμό οι Έλληνες πολίτες – καθημερινώς.
Η όαση ελευθερίας που έγινε έρημος λογοκρισίας
Η αρχική ελευθερία που υποσχόταν το παρθένο έδαφος του διαδικτύου, όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος χρήστης απολάμβανε πρωτοφανή πρόσβαση σε πληροφορίες και προοπτικές για την μαζική προβολή των απόψεών του – πράγμα που ήταν στο παρελθόν ασύλληπτο για μη επαγγελματίες πολιτικούς και δημοσιογράφους – περιστέλλεται μεθοδικά και σταδιακά τίθεται υπό την επίβλεψη ψηφιακών σερίφηδων που αποσκοπούν στην αστυνόμευση της σκέψης, την διαμόρφωση της κοινής γνώμης και την φίμωση φωνών και απόψεων που δεν είναι αρεστές στο κατεστημένο.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γνωστά ως «social media», θυμίζουν πλέον χαλασμένα μύδια, που βρομάνε και είναι δηλητηριώδη. Η περίπτωση της τιμωρίας του απερχομένου προέδρου της Αμερικής θα τροφοδοτήσει όλο και πιο αυταρχική συμπεριφορά από τον «μεγάλο αδελφό» και περισσότερες παρεμβάσεις στα λεγόμενα και τα γραφτά των χρηστών. Ο ηθικός κατήφορος των κοινωνικών αυτών δικτύων θα αποδειχθεί πολύ ολισθηρός, διότι η δίψα για την εξουσία είναι σαν την φωτιά, η οποία χρειάζεται όλο και περισσότερο οξυγόνο για να τροφοδοτείται.
Κανένας δεν θα πρέπει να χαίρεται με τον αποκλεισμό που επέβαλλαν οι εταιρείες αυτές στον κ. Τραμπ, ασχέτως εάν στηρίζουν τις πολιτικές του ή όχι. Ο λόγος είναι ξεκάθαρος. Εάν οι εταιρείες-κοινωνικά δίκτυα μπορούν με τόση ευκολία να αποκλείσουν έναν «πλανητάρχη», τότε θα μπορέσουν άνετα να κάνουν το ίδιο και σε άλλες φωνές, που προέρχονται από κάθε πολιτική κατεύθυνση, όποτε θα κρίνουν ότι αυτές δεν συμβαδίζουν με το επικρατούν αφήγημα ή απειλούν τα συμφέροντά του διευθυντηρίου.
Σήμερα στοχοποιείται ο Ντόναλντ Τραμπ. Αύριο θα είναι ο Ματέο Σαλβίνι. Μεθαύριο, μπορεί να είναι ο Μπέρνι Σάντερς ή ο δείνα βουλευτής που αντιδράει στο τάδε νομοσχέδιο…
Δεν χρειάζεται, φυσικά, να τονισθεί ότι από την στιγμή που οι απαγορεύσεις αυτές γίνονται ανεμπόδιστα σε επώνυμα πρόσωπα, η φίμωση του κάθε ανώνυμου πολίτη θα γίνει καθημερινή ρουτίνα.
Επικίνυδνοι κυβερνητικοί αυτοσχεδιασμοί και βουλευτική ακρισία
Παρόμοιος κίνδυνος ηχεί από τις φωνές των πολιτικών μας, που υπερασπίζονται αγέρωχα τις αντιδημοκρατικές συμπεριφορές που καθιερώνονται. Ο σημερινός πρωθυπουργός ομολόγησε στο πανελλήνιο, με περηφάνια σχολιαρόπαιδου, ότι η απόφαση να τορπιλισθεί η εθνική οικονομία ήταν δική του, αφού αποφάσισε να υιοθετήσει μέτρα ακόμη πιο αυστηρά από αυτά που πρότειναν οι λοιμωξιολόγοι, παρόλο που ο κανόνας θέλει του δεύτερους να τάσσονται υπέρ των πλέον δραστικών μέτρων, φοβούμενοι το χειρότερο σενάριο, και τους πολιτικούς να τους συγκρατούν, συνυπολογίζοντας τους υπόλοιπους παράγοντες και κινδύνους που διατρέχει μια πολιτεία από οριζόντια μέτρα και τον γενικό παρατεταμένο εγκλεισμό.
Επιπλέον, είδαμε τον ίδιο πρωθυπουργό να αυξάνει και μετά να ξαναμειώνει (μέσα στην ίδια ημέρα!) το πρόστιμο που επιβάλλεται στους πολίτες οι οποίοι δεν τηρούν τα μέτρα που ο ίδιος ομολογεί ότι θεσπίζει αυταρχικά και μάλλον κατόπιν αυτοσχεδιασμού. Το φοβερότερο όλο είναι και στις δύο περιπτώσεις, εισέπραξε το χειροκρότημα των βουλευτών το κόμματός του(!), οι οποίοι, προφανώς, έχοντας παραιτηθεί από κάθε κριτική σκέψη, επιδιώκουν την προστασία αγέλης, που στην πολιτική σημαίνει να ακολουθεί κανείς τυφλά τα καπρίτσια του αρχηγού το κόμματός.
Τα πράγματα στην αντιπολίτευση δεν είναι καλύτερα, αφού απέδειξαν περίπου την ίδια «ευαισθησία» για την δημοκρατία και το σύνταγμα όταν κυβερνούσαν. Άρα, οποιαδήποτε κριτική που εγείρουν στην ουσία δεν αφορά τον τρόπο της διακυβέρνησης, αλλά την αποδοτικότητα των μέτρων και την διαχειριστική ικανότητα του κυβερνητικού επιτελείου.
Οι πολιτικοί «σωτήρες» δεν κολοβώνουν ελευθερίες και δικαιώματα
Είναι βέβαιο, όπως καταλήγει το τραγούδι του «Κεμάλ», ότι «αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ». Συμφωνεί και ο Απόστολος Παύλος ότι «πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι» (Β΄ Τιμ. Γ, 12-13). Στον κάθε αυτεπάγγελτο «σωτήρα» της πολιτικής σκηνής, από όποια χώρα και αν προέρχεται, αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι η ιδιότητα του σωτήρος παραπέμπει στην λέξη «σώος», που σημαίνει ολόκληρος ή ακέραιος.
Το να θέλει κανείς να «σώσει» τους πολίτες και την κοινωνία κολοβώνοντας τις ελευθερίες και τα δικαιώματά τους δεν αποτελεί ίδιον του σωτήρα. Μάλλον ταιριάζει στον ολετήρα…
