“Οι Μήνες” είναι ο τίτλος της παράστασης που παρουσιάζει η Εταιρεία Θεάτρου Μικρός Βορράς στον Πολυχώρο Ενώ στη Θεσσαλονίκη από 8 Οκτωβρίου και κάθε Κυριακή μέχρι το τέλος της σεζόν. Πρόκειται για μια παράσταση που αφορμάται από το γνωστό λαϊκό παραμύθι με την “Κυρά Καλή και τους Δώδεκα μήνες” και το εξελίσσει, προσθέτει κι άλλα πολλά κι ενδιαφέροντα στοιχεία, και το κυριότερο: κάνει “ζουμ” στον μήνα που διανύουμε στην εκάστοτε παράσταση. Τώρα για τον Οκτώβριο, μετά για τον Νοέμβριο κι ούτω καθεξής. Εξαιρετικά ευρηματική ιδέα!
Η παράσταση ξεκινά με την γνωριμία των παιδιών με κάποια μουσικά όργανα, κυρίως κρουστά όπως βροχή, κουρτίνα, ξύστρα κλπ, που σχεδόν ο καθένας μπορεί να έρθει σε επαφή μαζί τους και να παίξει. Με οδηγό τα όργανα αυτά πραγματοποιούμε ένα γοργό ταξίδι σ’όλον τον κόσμο για να μάθουμε εν συντομία την ιστορία τους.
Απ’όλα αυτά τα μέρη που στην αρχή ταξιδεύει το έργο, η παράσταση αποφασίζει να εστιάσει στην χώρα μας και στις δικές μας λαϊκές παραδόσεις, τις μουσικές μας, και φυσικά, τα παραμύθια μας. Εξ’ ου και η Κυρά – Καλή.
Για όσους τυχόν δεν γνωρίζουν, η Κυρά Καλή είχε έναν καλό λόγο για κάθε μήνα του έτους. Όλοι είναι καλοί γιατί όλοι κάτι καλό φέρνουν μαζί τους. Άλλος γιορτές, άλλος φαγητά, άλλος ξεκούραση. Οι μήνες ευχαριστιούνται ιδιαίτερα κι αποφασίζουν ν’ ανταμείψουν με ένα τσουβάλι λίρες την καλή και γλυκομίλητη γυναίκα. Το καλό ανταμείβεται πάντα. Όμως η γυναίκα αυτή έχει και μια κακιά γειτόνισσα που μαθαίνει τι έγινε και αποφασίζει να πάει να βρει κι αυτή τους μήνες. Όμως ετούτη είναι φαρμακόγλωσση και μόνο βρισιές και ασχήμιες έχει να λέει για τους μήνες. Έτσι κι αυτοί την τιμωρούν. Ποιος την σώζει; Μα φυσικά η Κυρά-Καλή. Γιατί όπως λέει κι η παράσταση μέσω μιας παροιμίας του θυμόσοφου λαού μας “η καλή γλώσσα είναι που βγάζει το φίδι απ’ την τρύπα”.
Η παράσταση αυτή παίζει σε δύο επίπεδα όσον αφορά το περιεχόμενό της. Από τη μια, προκρίνει εμφανώς πως οι καλοσύνη πάντα ανταμείβεται κι αυτή είναι που κερδίζει τους ανθρώπους και μπορεί να σου φέρει την ευτυχία. Στο καλό μόνο με καλό μπορείς να απαντήσεις. Κι από την άλλη, ο τρόπος αφήγησης που επιλέγουν οι συντελεστές της παράστασης για να το κάνουν αυτό, είναι ένας τρόπος που παρουσιάζει γλαφυρά τραγούδια και στιγμές από την λαϊκή παράδοση, ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον, με τραγούδια που ακουμπούν τις ρίζες μας αλλά, ευτυχώς και προς τιμήν τους, χωρίς καμία φολκλορική διάθεση. Άλλωστε, δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά παρατηρείται μια στροφή προς την παράδοση και το δημώδες από τους καλλιτέχνες τόσο του θεάτρου όσο και της μουσικής. Ίσως να πρόκειται για μια αναζήτηση της ελληνικότητας, όπως σχεδόν εκατό χρόνια πριν. Η ιστορία θα δείξει.
Πάντως, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που παρακολουθήσαμε ήταν ευφάνταστο και καταιγιστικό. Η σκηνοθεσία της Χρύσας Διαμαντοπούλου και του Τάσου Ράτζου ανέδειξαν το κείμενο που έγραψαν οι Γιάννης Βαρβαρέσος και Μιχαήλ Νικολάου, κι έτσι επιτέλους είδαμε μια παράσταση με χιούμορ. Ένα χιούμορ και για μικρούς και για μεγάλους. Υπήρχε τέλεια αρμονία μεταξύ κειμένου και σκηνοθεσίας, χωρίς κάποιο να υπερτερεί. Ήταν τέλεια δεμένα κι αυτό ίσως είναι τελικά κάτι που θα έπρεπε να χαρακτηρίζει τις επιτυχημένες παραστάσεις. Εξαιρετικοί οι Βαρβαρέσος και Νικολάου στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ακούραστοι και με γκελ. Ωραία φωνή η Αφροδίτη Νικολιουδάκη, η οποία έπαιζε και μουσική ζωντανά.
Ένα μικρό πρόβλημα, θεωρούμε, ότι υπήρξε σε σχέση με την χρήση κουκλών, καθώς χρησιμοποιήθηκαν με τρόπο διαφορετικό απ’ ότι είθισται στις βασικές αρχές κουκλοθεάτρου (εξηγούμαι: είθισται όταν παίζεις κούκλες να κοιτάς την κούκλα σου για να οδηγήσεις και το βλέμμα του θεατή εκεί και όχι να κοιτάς απευθείας τον συμπαίκτη γιατί τότε τι νόημα έχει η κούκλα;), όχι ότι αυτό φυσικά δεν μπορεί να αλλάξει αφού στην τέχνη όλα επιτρέπονται.
Ανακεφαλαιώνοντας, έχουμε να κάνουμε μια αληθινά θεατρική στιγμή, που δεν της λείπει τίποτα: πάθος, χιούμορ, μουσική, γνώσεις, κέφι.
