Ο Νόμος 4430/2016 για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία είναι ελαττωματικός. Εισάγει αδικαιολόγητες και τοξικές πρόνοιες εις βάρος των μη κερδοσκοπικών οργανισμών, των ενώσεων χωρίς νομική προσωπικότητα, των αγροτικών και αστικών συνεταιρισμών και ιδίως των αλληλασφαλιστικών ταμείων και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, αποκλείοντας την υπαγωγή τους στις ευεργετικές διατάξεις περί υποστήριξης της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. Αυτοί οι οργανισμοί αποτελούν το μέγιστο μέρος του οικοσυστήματος που ονομάζουμε “κοινωνική οικονομία”.
Όμως, δεν υπάγονται στον νέο νόμο, που συνεχίζει την κακή παράδοση της πολυνομίας, χωρίς να έχει προσφέρει ένα ενιαίο εποπτικό, ρυθμιστικό και αναπτυξιακό πλαίσιο για τους οργανισμούς της κοινωνικής οικονομίας: ενώσεις, ιδρύματα, συνεταιρισμούς, κοινά ταμεία και κοινωνικές επιχειρήσεις.
Το μεγάλο του μειονέκτημα είναι πως ταυτίζει εμμέσως την έννοια της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας με δραστηριότητες που ασκούνται από Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και Συνεταιρισμούς Εργαζομένων. Το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας απέτυχε να φέρει στην εποπτεία του τους προαναφερθέντες τύπους οργανισμών κοινωνικής οικονομίας και έτσι έφτιαξε έναν νόμο “αδειανό πουκάμισο”. Η δικαιοδοσία των ιδρυμάτων, των σωματείων, των αστικών εταιρειών, των ενώσεων χωρίς νομική προσωπικότητα και των συνεταιρισμών ανήκει σε άλλα υπουργεία.
Απογοητευτικό είναι πως ο Νόμος δεν ορίζει ούτε εξειδικεύει την έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και της κοινωνικής επιχείρησης. Θα έπρεπε να υιοθετεί τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – ένα ζητούμενο εδώ και καιρό. Η αναδοχή του ευρωπαϊκού κεκτημένου όπως διαμορφώνεται μέσω της “Πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα” (Social Business Initiative, 2011) εκκρεμεί.
Στα θετικά του προσμετρούνται η αρτιότερη περιγραφή των εννοιών της συλλογικής και κοινωνικής ωφέλειας, της μέτρησης κοινωνικού αντικτύπου, η εισαγωγή συστήματος σύγκλισης των αμοιβών, συστήματος διοχέτευσης των εσόδων από επιχειρηματική δραστηριότητα σε αμοιβές των εργαζομένων και κινήτρων συμμετοχής δυνητικά εργαζομένων ως μελών στους κοινωνικούς συνεταιρισμούς.
Καινοτομία του Νόμου 4430/2011 είναι η εισαγωγή του θεσμού των Συνεταιρισμών Εργαζομένων. Η υποχρέωση των μελών τους να ασφαλίζονται τους διακρίνει από τις γνώριμες ως τώρα Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού του Ν.4019/2011, με τις οποίες ομοιάζουν στα λοιπά οργανωτικά. Λαμβάνοντας υπόψιν τα ελάχιστα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει αυτός ο νομικός τύπος σε σχέση σε άλλους, μένει να φανεί αν η εισαγωγή του συνδέεται με την εκκαθάριση του πληθυσμού των εγγεγραμμένων Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού από το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, της μετατροπής ή της οριστικής λύσης τους.
Μείζονος σημασίας θα αποδειχθεί το εύρος και η εξειδίκευση των κανονιστικών διατάξεων με τις οποίες παραχωρείται κρατική περιουσία σε Φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.
Οι πρόνοιες για αυξημένη και ανελαστική ρύθμιση της αγοράς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, επί ποινή λύσης των Φορέων της, σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό των μη-κερδοσκοπικών οργανισμών από την έννοια της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας είναι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά του Νόμου 4430/2016, που αναμένεται να επηρεάσουν καθοριστικά τις δυναμικές και την φυσιογνωμία του τομέα στην Ελλάδα.
Αλγεινή εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως απαλείφθηκε από τον τίτλο του Νόμου η «κοινωνική επιχειρηματικότητα» και αναφέρεται μόνον μια φορά μέσα στο κείμενο του νόμου. Πουθενά δεν αναφέρεται το λεκτικό «κοινωνική επιχείρηση». Οι κοινωνική επιχειρηματικότητα διαλαμβάνει κερδοσκοπικές πρακτικές για καλώς ορισμένους και δεσμευτικούς συλλογικούς, κοινωνικούς ή δημόσιους σκοπούς. Το κέρδος είναι το εργαλείο και η γενική ωφέλεια ο σκοπός. Αν δεν το ξεκαθαρίσουμε θεωρητικά και θεσμικά, οι κανονιστικές παρεμβάσεις θα συνεχίσουν να έχουν περισσότερα ιδεολογικά και τοξικά, παρά ωφέλιμα και ουσιαστικά αποτελέσματα.
Originally posted 2018-01-16 12:37:23.
