Το πώς αντιλαμβανόμαστε τον χώρο ξεκινάει πάντα από την μορφή που βλέπουμε. Ποτέ όμως δεν καταλήγει σ’ αυτήν. Ακόμα κι αν βρεθούμε κάπου για λίγο, τυπώνεται μέσα μας η έννοια αυτού του χώρου και κρατάει για χρόνια. Αν όμως μας ζητηθεί να τον απεικονίσουμε, αδυνατούμε. Πρόκειται λοιπόν για την περιβάλλουσα ατμόσφαιρα και όχι για μια φόρμα από μπετόν.
Η ατμόσφαιρα γίνεται αντιληπτή μέσα από τις αισθήσεις. Οι αισθήσεις, που είναι πέραν των συμβατικών πέντε, αποτελούν τις πύλες μεταξύ της έξω πραγματικότητας και του εσωτερικού μας κόσμου. Μας ειδοποιούν για το τι είναι σημαντικό στο τριγύρω περιβάλλον. Αυτό το βιώνουμε μέσα από την θέα, τους ήχους, τις μυρωδιές, τη ζεστασιά και το άγγιγμα. Αρχιτεκτονική είναι η σχεδίαση που διαχειρίζεται όλα τα παραπάνω, η τέχνη που θρέφει τις αισθήσεις.
Μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Το οπτικό νεύρο είναι πανίσχυρο σε σχέση με τα υπόλοιπα. Παρ όλα αυτά δεν μπορεί να σταθεί μόνο του. Η τηλεόραση μας παρουσιάζει έναν τέτοιο κόσμο εικόνας – ήχου. Οι αισθήσεις όμως που ενισχύουν την κρίση μας είναι οι μη οπτικές. Αν για παράδειγμα κρυώνουμε η ζεσταινόμαστε, αυτό υπερτερεί των υπολοίπων.
Η παραμονή μας σε έναν χώρο για το μεγαλύτερο διάστημα της ημέρας, μας οδηγεί στην απλότητα. Η έλλειψη περιττών αντικειμένων κάνει τον χώρο μεγαλύτερο, πιο ειρηνικό και οπτικά αποφορτισμένο. Η πνευματική σύνδεση είναι άμεση. Κάθε αίσθηση μπορεί να συμβάλλει σ’ αυτό. Μια μυρωδιά ίσως μας μεταφέρει πίσω στα παιδικά μας χρόνια, ενώ η μουσική σε άλλους κόσμους.
Όταν οι αισθήσεις μεταφέρουν το ίδιο μήνυμα, δίνουν την εικόνα μιας πραγματείας που δεν μπορεί να περιγραφεί ξεχωριστά από μία. Το βαθύτερο νόημα λέγεται πνεύμα. Το πνεύμα του χώρου, ενός συμβάντος, ενός ατόμου. Αυτό είναι που μας αγγίζει βαθύτερα, έχει νόημα και διάρκεια. Η εντύπωση από την άλλη είναι σίγουρα ελκυστική, σίγουρα όμως δεν ζει για πολύ.
Όταν οι αισθήσεις δεν συμφωνούν, δημιουργείται σύγχυση. Για παράδειγμα ένα αεροσκάφος τύπου Concorde μοιάζει μ’ ένα ωραίο πουλί, δεν ακούγεται όμως σαν κι αυτό. Ένα αντικείμενο που δείχνει συμπαγές, φαίνεται όμως ότι είναι κούφιο, προσπαθεί να μας εξαπατήσει. Το ίδιο και μ’ ένα όμορφο κτίριο μπροστά από έναν δρόμο υψηλού φόρτου. Ο θόρυβος μας βομβαρδίζει και είναι το μόνο που απομένει τελικά.
Το νόημα δεν αποτυπώνεται στο οπτικά όμορφο και την λειτουργικότητα. Προχωράει πολύ παρά πέρα έως και την θρέψη της ψυχής. Για να υπάρξει όμως θρέψη, πρέπει να υπάρχει ειλικρίνεια. Η ειλικρίνεια είναι η σωστή βάση κάθε οικοδομήματος, ενώ η θεμελίωση έρχεται πολύ αργότερα. Αυτό αποτελεί ένα πολύ σοβαρό ζήτημα. Ο χώρος μέσα από τις αισθήσεις μας. Γράφει ο Αναστάσιος ΓΕΩΡΓΙΛΑΣ. Εφημερίδα ΑΡΙΣΤΕΙΑ.
Originally posted 2020-03-12 17:00:15.
