Πόσο απέχουμε από το πείραμα του Παυλώφ;

Ο Ρώσος επιστήμονας και νευρολόγος, Ίβαν Παυλώφ γεννημένος το 1849 στο Ριεζάν είχε παρατηρήσει ότι για την ύπαρξη ζωής υπάρχουν πάντα δύο δεδομένα, ο ζωντανός οργανισμός και το περιβάλλον και πως η σχέση αυτών των δύο πραγματοποιείται με τα λεγόμενα αντανακλαστικά: τον ερεθισμό, σήμα που προέρχεται από το περιβάλλον και την αντίδραση, ανταπόκριση του οργανισμού στον ερεθισμό. Θέλοντας να αποδείξει την θέση του προέβη σε ένα πείραμα με τον σκύλο του χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι κρέατος και ένα καμπανάκι.

Ο Παυλώφ κάθε φορά που χτυπούσε το καμπανάκι στον σκύλο του μετά του
έδειχνε ένα κομμάτι κρέας και ο σκύλος έτρεχε σαν τρελός από την χαρά του. Το έκανε αυτό για αρκετό καιρό και ξαφνικά σταμάτησε να του δείχνει το κρέας και χτυπούσε μόνο το καμπανάκι. Ο σκύλος συνέχισε να πηγαίνει στο αφεντικό του με την ίδια χαρά και λαχτάρα σε κάθε κουδούνισμα για πολύ καιρό ακόμα ώσπου μια μέρα δεν σηκώθηκε από την θέση του. Για την ακρίβεια έπαθε ανοσία και δεν γυρνούσε καν πλέον να κοιτάξει προς το μέρος που χτυπάει το καμπανάκι.

Σε συνέχεια του πειράματος ο Παυλώφ ξαναβγάζει το κομμάτι κρέατος μετά το κουδούνισμα και ο σκύλος παρότι γυρνούσε και κοιτούσε κάποιες φορές προς την πλευρά του θορύβου και έβλεπε το κρέας να κρέμεται από το χέρι του αφεντικού του και δεν ξαναπήγε ποτέ προς το μέρος του και δεν ξαναγεύτηκε ποτέ το κομμάτι κρέατος.

Ο διαπρεπής Ρώσος επιστήμονας είχε συνειδητοποιήσει και αποδείξει με
πειραματικό τρόπο και με μια σειρά άλλων παραδειγμάτων, την ανοσία του
ανθρώπου στα εξωτερικά ερεθίσματα και κατά επέκταση της μάζας όταν αυτή βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση και σε επιφυλακή. Ο εγκέφαλος του σκύλου είχε ταυτίσει το κουδούνισμα με το φαγητό και γι’ αυτό έτρεχε κάθε φορά που το άκουγε. Όταν το αφεντικό σταμάτησε να του βγάζει το κρέας, ο σκύλος συνέχισε να περιμένει με αγωνία το χτύπημα και να τρέχει με χαρά διότι πίστευε ότι κάποια στιγμή θα εμφανιζόταν ξανά το κρέας. Αδυνατούσε να πιστέψει πως το αφεντικό του σταμάτησε να τον ταΐζει και να τον κοροϊδεύει. Το μυαλό του είχε κλείσει στο κουδούνισμα ίσον φαγητό! Με την πάροδο του χρόνου όμως, ο εγκέφαλος του σε συνδυασμό με την σωματική και την ψυχική του κούραση από την καθημερινή
ένταση και αγωνία, οδηγήθηκε στην παραίτηση και στην αδιαφορία καταγράφοντας το περιστατικό απλά και μόνο ως μία ανάμνηση. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο, όταν ο Παυλώφ έβγαλε ξανά το κομμάτι κρέατος ο σκύλος του το έβλεπε αλλά αδιαφορούσε. Το είχε θεωρήσει πλέον ως μία ψευδαίσθηση!

Πόσο σκυλιά είμαστε μπροστά στους νέους Παυλώφ της επιστήμης
και της πολιτικής;

Εδώ και ένα χρόνο σχεδόν ζούμε όλοι μας μία περίοδο πλήρους ανασφάλειας, αγωνίας, ανησυχίας και αβεβαιότητας. Με περιοριστικά μέτρα και απαγορεύσεις που αλλάζουν κατά το δοκούν, όποτε το θεωρήσουν απαραίτητο οι ‘’ειδικοί’’ και όποτε συμφέρει στους πολιτικούς. Με την εφαρμογή του πρώτου lockdown η ελληνική κοινωνία πέρασε πολύ γρήγορα από την ενστικτώδη αντίδραση και την χαλαρότητα λόγω ψυχοσύνθεσης στην αδιαφορία και στην παθητικότητα. Αντί να αποκτήσει ανοσία στον ιό, απέκτησε ανοσία στα μέτρα και στις απαγορεύσεις.

Είδαμε από τον πρώτο μήνα του lockdown ανθρώπους να ανεβάζουν περσινές φωτογραφίες τους από τον επαγγελματικό τους χώρο, από τις διακοπές τους ή τις καθημερινές τους εξόδους συνοδευόμενο από ηττοπαθείς φράσεις και ρητά αποδοχής της εγκληματικής κατάστασης της χώρας σαν να είχε τελειώσει πλέον η ζωή τους και έπρεπε να μάθουν να ζουν κατά αυτόν τον τρόπο.

Συνάντησα ανθρώπους και μίλησα με πολίτες το καλοκαίρι, οι οποίοι στον διάλογο μας ανέφεραν ανεπαίσθητα και μηχανικά την φράση ‘’όταν μας αφήσουν’’ ή ‘’θα μας βάλουν πάλι μέσα’’, θαρρείς και πρόκειται για ανήλικά παιδιά που τα έβαλε τιμωρία ο μπαμπάς να κάτσουν στο σπίτι τους. Αντί να οργανωθούμε σαν κοινωνία, κλάδος και πολίτες, αφεθήκαμε πλήρως στα χέρια των ‘’ειδικών’’ και εγκαταλείψαμε τις ζωές μας και τις ψυχές μας σε ανθρώπους που δεν σέβονται ούτε την ζωή, ούτε πιστεύουν στην ψυχή.

Αν σεβόντουσαν την ζωή, δεν θα μας στερούσαν την ζωή. Αν πίστευαν στην αξία της ψυχής, δεν θα καταδίκαζαν τις ψυχές με τις
πολιτικές τους. Πόσο μουδιασμένη την έχουμε, την συνείδηση;

Ο Ρ. Φεσάρντ στο βιβλίο του ‘’Εξουσία και Κοινό Καλό’’ γράφει εξετάζοντας τις σχέσεις ‘’κυρίου’’ και ‘’σκλάβου’’:
‘’Μετά την έκβαση της μάχης, εκείνος που νικήθηκε και σκλαβώθηκε, μένει κάτω από τον ζυγό χωρίς να αναγκάζει τον νικητή, που έγινε κύριος του, να ασκεί πραγματικά όλη την δύναμη του για να διατηρεί αυτή την κατάσταση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι διατηρείται στον σκλάβο ο τρόμος του θανάτου. Χάριν όμως αυτής ακριβώς της διατηρήσεως του φόβου, πρέπει από καιρό σε καιρό, να γίνονται ορισμένες εντυπωσιακές τιμωρίες που θα ξαναθυμίζουν στον σκλάβο την στιγμή της συντριβής του, της ήττας του και θα ανανεώνουν την διάθεση του για υποταγή.’’

Ο όρος μουδιασμένη συνείδηση πηγάζει από το πόρισμα του Ρώσου επιστήμονα, ο οποίος ονομάτισε κατά αυτόν τον τρόπο την συνείδηση του σκύλου με το πέρας του πειράματος όταν ο σκύλος του είχε περιέλθει σε κατάσταση απάθειας και αποχαυνώσεως αδιαφορώντας πλέον για το κουδούνισμα και το κρέας.

Παρατήρησε πως όταν αυτό γίνεται σε άνθρωπο ή σε μια ομάδα ανθρώπων,
επέρχεται με τον καιρό η παράλυση της προσωπικότητας και η αναστολή της βούλησης του. Ο άνθρωπος ή ο λαός παύουν να αντιδρούν φυσιολογικά και περιέρχονται σε μία κατάσταση έκτασης εκτελώντας πειθαρχικά τις εντολές της κυβέρνησης ή σε μία κατάσταση παραίτησης και αποδοχής, απενεργοποιώντας κάθε μορφή αντίδρασης και αντίστασης.

Ίσως τώρα να γίνει πιο αντιληπτό από μερικούς και πιο κατανοητός ο συνειρμός εμβόλιο – ελευθερία και τα σήματα και τα ερεθίσματα που μας στέλνουν οι κυβερνώντες και οι ειδικοί με τα κόκκινα σήματα και τις κόκκινες περιοχές όταν μας θέλουν στα κλουβιά μας και το πράσινο φως όταν το ανάβουν για να χαλαρώσουν τα μέτρα και να λειτουργήσει η αγορά διότι χρειάζονται λίγο χρήμα για να κινηθούν και λίγο αέρα οι πολίτες για να το αντέξουν περισσότερο.

Πριν κανά μήνα, λέω σε έναν φίλο μου: ‘’πάμε ρε καμιά βόλτα; για ένα καφέ στο χέρι, ένα τρέξιμο, κάτι;’’ και μου απαντάει: ‘’ρε φίλε, σόρρυ αλλά από το να στείλω μήνυμα και να βγαίνω με μάσκα, προτιμώ να κάτσω στο σπίτι μου.’’

Σοκαρίστηκα! Ο φίλος μου ‘’παύλωσε’’. Έπαθε ήδη αυτό που συνέβη στον σκύλο του Παυλώφ. Παραιτήθηκε! Και πολύ φοβάμαι πως αυτό αποτελεί κοινή συνείδηση μεγάλου μέρους του λαού μας, σε σημείο που όταν ακουστεί πάλι το κουδούνισμα για την μαζική μας έξοδο από τα σπίτια, πολλοί από εμάς θα αδυνατούν να το πιστέψουν και θα παραμείνουν μέσα. Εξάλλου το μέσα πλέον, το γνωρίζουν καλά, ενώ το έξω τους είναι πια άγνωστο!!

Λέτε να τρώμε προπαγάνδα;

H αλήθεια πως ένας σκύλος δεν μπορεί να δεχθεί την προπαγάνδα, ενώ ο
άνθρωπος μπορεί. Ο σκύλος δεν κατανοεί τις λέξεις και τα νοήματα τους, ενώ ο άνθρωπος ως έλλογο αλλά και παράλογο ον μπορεί να δεχθεί τις λέξεις, να εκφραστεί με λέξεις ακόμα και να παίξει με λέξεις και να δώσει το νόημα που αυτός επιθυμεί στις λέξεις. Τα σήματα διαχωρίζονται σε άμεσα και σε λεκτικά, τα πρώτα είναι κοινά σε ζώα και ανθρώπους, ενώ τα δεύτερα μόνο στους ανθρώπους. Ο σκύλος πρέπει να δει το κρέας για να αντιδράσει, ενώ ο άνθρωπος δεν χρειάζεται την εικόνα, αρκεί να νιώσει πείνα ή να ακούσει την περιγραφή ενός γεύματος.

Τα λόγια όμως για να μην είναι μόνο λόγια πρέπει να συνοδεύονται και από πράξεις ώστε να ανανεώνεται και η διάθεση και η υποταγή του υποκειμένου. Η προπαγάνδα των λόγων οφείλει να επαληθεύεται από την προπαγάνδα των πράξεων.

Τα λεκτικά σχήματα του κρατικού μηχανισμού σε αποστειρωμένες φράσεις τύπου ‘’φοράμε μάσκα’’, ‘’κρατάμε αποστάσεις’’, ‘’πεθαίνει κόσμος’’, ‘’αρνητής κορονοιού’’ κ.α. δεν είναι παρά μια συντονισμένη εκστρατεία προπαγάνδας και εκφοβισμού με πρόσχημα την δημόσια υγεία και επικαλούμενη την ατομική ευθύνη προς ατομική διέγερση και πρόκληση εγρήγορσης, εμπνευσμένη από την ιστορία παλαιών ολοκληρωτικών καθεστώτων όπως αυτό της Σοβιετικής Ενώσεως, όπου όλοι εργαζόντουσαν για τον σοσιαλιστικό παράδεισο επί της γης, ο Στάλιν αναγνωριζόταν ως ‘’Πατέρας’’ όλων των εργατών, τα στελέχη του κόμματος ήταν οι
ειδικοί και όποιος ήταν αντίθετος ιδεολογικά χαρακτηρίζονταν ως ‘’εχθρός του λαού’’. Οποία ομοιότης!!

Η θεωρία του σταλινικού δεσποτισμού ήταν σαφής: ‘’διαμορφώνοντας το περιβάλλον όπως το θέλουμε, καθορίζουμε και τις αντιδράσεις των ανθρώπων έτσι όπως τις θέλουμε.’’ Και κάπως έτσι προσπάθησαν να δημιουργήσουν τον νέο άνθρωπο οι κομμουνιστές, τον Σοβιετικό. Και κάπως έτσι προσπαθούν τώρα οι δημοκράτες εξουσιαστές, να κατασκευάσουν τον νέο άνθρωπο, τον άνθρωπο της Νέας Εποχής υγειονομικού τύπου και ψηφιακής τεχνολογίας.

Happy End με ή χωρίς εμβόλιο;

‘Οσο κι αν δεν θέλουμε να το πιστέψουμε, γίναμε ο σκύλος του Παυλώφ.
Όταν θέλει ο Παυλώφ, δηλαδή το κράτος, κλεινόμαστε στα σπίτια μας,
κυκλοφορούμε με τους όρους που θέτει το κράτος και κάνουμε την ‘’ζωή’’ που έχει ορίσει πλέον το κράτος περιμένοντας την στιγμή που θα μας χτυπήσει το καμπανάκι για να ξεχυθούμε στους δρόμους με χαρά και λαχτάρα για να ξαναζήσουμε.

Μας κουνάει το κομμάτι κρέας και πηδάμε σαν ξελιγωμένοι να το πιάσουμε.
Μας δίνει μία αυτονόητη ελευθερία παραπάνω και ανοίγει λίγο την αγορά να ψευτοκινηθεί και κουνάμε την ουρά μας.

Μας παραχωρεί κάποια επιδόματα επιβίωσης και είμαστε έτοιμοι να του
γλείψουμε το χέρι.

Ας μην γελιόμαστε!

Δεν είμαστε πολίτες πλέον!
Δεν είμαστε ελεύθεροι πια!

Κάθε μας ατομική ελευθερία και προσωπική δραστηριότητα παραχωρήθηκε
αμαχητί μέσα σε μία βραδιά. Κάθε υγιές εθνικό αντανακλαστικό κατασπαταλήθηκε στην αναμονή επιδόματος και οικονομικής βοήθειας.
Κάθε ατομική και κοινωνική δράση αντικαταστάθηκε με το take away και το
delivery.

Οι νέοι ‘’παυλωφικοί’’ κατάφεραν με ότι μέσο είχαν στα χέρια τους να μουδιάσουν την συνείδηση του λαού και να τον οδηγήσουν στην αδιαφορία, στην παραίτηση και στην αναμονή οποιαδήποτε λύσης που έχουν προαποφασίσει. Πήραν έναν λαό ευκολόπιστο και αγαθό σαν τον σκύλο του Παυλώφ και τον μετέτρεψαν σιγά σιγά σε έναν λαό αδρανοποιημένο, εξουθενωμένο και χαζοχαρούμενο που περνάει την ώρα του μπροστά σε μια οθόνη βλέποντας realitiy και σειρές στο Netflix για να ξεχάσει την μιζέρια του και να πνίξει την κατάθλιψη του.

Ο κόσμος έχει κουραστεί ψυχικά και νοητικά από την όλη υπόθεση. Προτιμάει να ζήσει με κάποιο ρίσκο παρά να πεθάνει ασφαλής στο σπίτι του με ψυχικά νοσήματα. Δεν εμπιστεύεται τους πολιτικούς, ούτε τα εμβόλια τους. Θέλει την ζωή του πίσω και την θέλει τώρα κι όχι με όρους!