Μπορεί ο Τούρκος ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν να απασχόλησε τα δελτία ειδήσεων μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία το καλοκαίρι του 2016 και το λυσσαλέο ανθρωποκυνηγητό το οποίο εξαπέλυσε εναντίον του το καθεστώς Ερντογάν, όμως η δράση του στον εκπαιδευτικό και πολιτιστικό χώρο οφείλει να ενδιαφέρει το πανελλήνιο ίσως περισσότερο κι από την πολιτική του δράση. Ο λόγος είναι απλός. Ο 76χρονος κ. Γκιουλέν, που ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ από το 1999, κατάφερε, στο σχετικά σύντομο χρονικό αυτό διάστημα, να στήσει ένα τεράστιο δίκτυο ημικρατικών σχολείων (συμβεβλημένα με το αμερικανικό κράτος και υποκείμενα σε τακτικό έλεγχο για την ανανέωση της σύμβασης), γνωστά ως τύπου «τσάρτερ» (charter) και μια αξιοζήλευτη Τουρκική Πολιτιστική Ολυμπιάδα, η οποία έχει εξαπλωθεί ανά την Αμερική και διεθνώς.
Το μεγάλο δίκτυο των τουρκικών charter σχολείων στις ΗΠΑ
Αν συγκριθούν τα αποτελέσματα της πολιτιστικής διπλωματίας που ασκεί ο κ. Γκιουλέν με αυτά της ελληνικής ομογένειας των ΗΠΑ από το 2000 και εντεύθεν, τα αποτελέσματα κάθε άλλο παρά τιμούν το ελληνικό στοιχείο. Όσον αφορά στον αριθμό των τσάρτερ σχολείων, η αριθμητική υπεροχή της τουρκικής πλευράς είναι συντριπτική. Ο κ. Γκιουλέν και οι συνεργάτες του έχουν ιδρύσει περίπου 150 τσάρτερ σχολεία σε ολόκληρη την Αμερικη, τα οποία προάγουν την τουρκική γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό. Τα σχολεία αυτά χρηματοδοτούνται από το αμερικανικό δημόσιο, αδειοδοτούνται από τις κατά τόπους πολιτειακές αρχές, λειτουργούν δωρεάν και δέχονται αμερικανόπουλα όλων των εθνικοτήτων – διαμορφώνοντας προφανώς και μια φιλοτουρκική συνείδηση στους μαθητές. Συγκριτικά, στο ίδιο διάστημα, έχουν ιδρυθεί λιγότερα από 15 ελληνικά τσάρτερ σχολεία, κυρίως από ενέργειες μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων, χωρίς καμία συλλογική στρατηγική υποστήριξη από το ελλαδικό κράτος ή τους μεγάλους ομογενειακούς φορείς.
Η κατάσταση με τα ελληνοαμερικανικά ημερήσια σχολεία μοιάζει ακόμη χειρότερη, αφού στο ίδιο διάστημα, όχι μόνο δεν ανοίγουν νέα εκπαιδευτήρια, αλλά αντιθέτως, κλείνουν τα ήδη υπάρχοντα, και μάλιστα στη Νέα Υόρκη, η οποία αποτελεί προπύργιο του ελληνισμού στην Αμερική. Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής, η οποία είναι θεσμικά υπεύθυνη για τα σχολεία αυτά, μαζί με τις κατά τόπους ελληνορθόδοξες ενορίες, που αναλαμβάνουν τα λειτουργικά έξοδά τους, δεν έλαβε μέχρι στιγμής κανένα μέτρο για την ανάσχεση του φαινομένου αυτού, ούτε έχει δημοσιοποιήσει κάποιο σχέδιο για την επαναλειτουργία-αξιοποίηση των κλειστών σχολικών συγκροτημάτων.
Προβολή της τουρκικής γλώσσας μέσω Τουρκικής Πολιτιστικής Ολυμπιάδας
Η ανάπτυξη της αξιοζήλευτα οργανωμένης Τουρκικής Πολιτιστικής Ολυμπιάδας αποτελεί άλλη μια επιτυχία της τουρκικής πολιτιστικής διπλωματίας, τη στιγμή που η ελληνική ομογένεια δεν διαθέτει παρόμοιο διαγωνισμό ή συνέδριο ανάλογου βεληνεκούς. Υπάρχουν μεν κάποια φεστιβάλ ελληνικών παραδοσιακών χορών και αθλητικοί διαγωνισμοί, που διοργανώνονται από την Εκκλησία, αλλά μοιάζουν να ωχριούν ποιοτικά έναντι της ΤΠΟ, κυρίως επειδή η τελευταία εισάγει και προβάλλει το στοιχείο της γλώσσας – κάτι που απουσιάζει από τις ομογενειακές διοργανώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο ετήσιος Διαγωνισμός Ρητορικής του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο οποίος διεξάγεται σε παναμερικανικό επίπεδο από την Αρχιεπισκοπή για παιδιά και εφήβους, πραγματοποιείται εξ ολοκλήρου στα αγγλικά, χωρίς να διαθέτει έπαθλο για ομιλίες στα ελληνικά.
Αντιθέτως, στις Τουρκικές Πολιτιστικές Ολυμπιάδες που διοργανώνονται διεθνώς από το δίκτυο Γκιουλέν, υπάρχει συμμετοχή μαθητών από 100 και πλέον χώρες σε διαγωνισμούς γραμματικής, προφορικού λόγου, γραπτού λόγου, απαγγελίας ποίησης, ερμηνείας τραγουδιών, θεάτρου, κτλ. στην τουρκική γλώσσα.
Οι επιδόσεις της ομάδας Γκιουλέν αποτελούν πρόκληση και για την εικόνα που προωθείται για την ελληνική ομογένεια, η οποία θέλει τους Έλληνες των ΗΠΑ πρώτους σε μορφωτικό επίπεδο ανάμεσα στις διάφορες εθνοτικές ομάδες της χώρας και δεύτερους σε κατά κεφαλήν εισόδημα. Παρόλες τις σπουδές και το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ελληνοαμερικανών, ένας Τουρκοαμερικανός διαθέτει το μεγαλύτερο δίκτυο σχολείων τσάρτερ στις ΗΠΑ και έχει στήσει μια πολύ αξιόλογη πολιτιστική ολυμπιάδα.
Φυσικά, η τεράστια περιουσία του κ. Γκιουλέν, που υπολογίζεται μεταξύ 25-50 δισεκατομμύρια δολάρια, αποτελεί μεγάλο όπλο στην εκπλήρωση των στόχων του, όμως είναι γνωστό ότι η ελληνοαμερικανική κοινότητα διαθέτει κι εκείνη ουκ ολίγους κροίσους. Για την ώρα, οι περισσότεροι προτιμούν να χρηματοδοτούν πανεπιστημιακές έδρες σπουδών, προφανώς λόγω και του κύρους που συνεπάγεται της συσχέτισής του ονόματός τους με ανώτατο ακαδημαϊκό ίδρυμα, όμως χωρίς τα κατάλληλα μέσα μεταλαμπάδευσης του ελληνισμού και φιλελληνισμού στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι πανεπιστημιακές έδρες χάνουν εν πολλοίς την αξία τους.
Επιβεβλημένη η ενασχόληση του Ελληνισμού με την πολιτιστική διπλωματία
Εκτός από τα πασίδηλα κέρδη σε ανθρώπινο κεφάλαιο που προέρχονται από την ανάπτυξη τέτοιου είδους πολιτιστικής διπλωματίας, υπάρχουν και διάφοροι άλλοι τομείς που ωφελούνται. Κατ’ αρχάς, η ζήτηση δασκάλων και σχολικών εγχειριδίων από την Ελλάδα θα βοηθούσε άμεσα στην καταπολέμηση της ανεργίας και την γενικότερη ενίσχυση της οικονομίας. Επίσης, η δυνατότητα πραγματοποίησης τακτικών σχολικών εκδρομών και η διοργάνωση πολιτιστικών ολυμπιάδων στην Ελλάδα θα ωφελούσε τον τουρισμό. Η προβολή αυτή πιθανόν να οδηγούσε και στην αύξηση της εμπορικής ζήτησης ελληνικών προϊόντων.
Ο χώρος της πολιτιστικής διπλωματίας είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του ελληνισμού στην Διασποράς, αλλά και για τον πολλαπλασιασμό του κύρους και της ισχύος της Ελλάδος σε διεθνές επίπεδο. Η πολιτική δεν συντελείται μόνο στα σαλόνια των μεγάλων κέντρων λήψεως αποφάσεων ή στις αίθουσες συσκέψεων των υπουργείων. Το ελληνικό κράτος και οι μεγάλοι θεσμοί του ελληνισμού της διασπορά θα πρέπει να κάνουν την αυτοκριτική τους και να καταστρώσουν άμεσα κάποιο στρατηγικό σχέδιο δράσης. Η ευκαιρία που προσφέρεται από την προβολή του διαχρονικού και διεθνώς πολυδιαφημιζόμενου «πολιτιστικού προϊόντος» τον οποίο διαχειρίζονται είναι τεράστια.
Μπορεί ο κ. Γκιουλέν να έχει διαγράψει μια εντυπωσιακή πορεία στον χώρο της πολιτιστικής διπλωματίας, αλλά ιστορικά ο δρόμος αυτός έχει χαραχθεί από Έλληνες. Αρκεί οι σημερινοί ηγέτες να δείξουν τη διάθεση να συνεχίσουν το έργο των προγόνων τους. Κι αν οι διαχειριστές της εξουσίας επιμείνουν να «κλωτσήσουν την ευκαιρία» που βρίσκεται μπροστά τους, ας ξεκινήσει η προσπάθεια από τη βάση! Φτάνει να αναλογιστούμε την χρυσοστομική προτροπή, ότι «αρκεί είς άνθρωπος ζήλω πεπυρωμένος ολόκληρον διορθώσασθαι Δήμον».
Originally posted 2017-11-15 09:00:50.
