Όπως είναι ευρέως γνωστό, ο Σκόπας μαζί με τον Πραξιτέλη υπήρξαν οι μεγαλύτεροι γλύπτες της ύστερης κλασσικής εποχής και ειδικότερα τα σαράντα χρόνια από το 370 στο 330 π.Χ.

Καταγόμενος από το κυκλαδίτικο νησί της Πάρου, ο Σκόπας συνεισέφερε στη δημιουργία των γλυπτών του Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού, περίπου στα 355 π.Χ. Κατόπιν, από το 345 ως το 335, ο Σκόπας συνέλαβε την σύνθεση της Αθηνάς Αλέας στην Τεγέα την οποία και πραγματοποίησαν ακόλουθοι του εργαστηρίου του.

Γλυπτά από αμφότερα τα μνημεία σώζονται ως σήμερα και -αν και δημιουργήθηκαν από τεχνίτες του εργαστηρίου του Σκόπα και όχι από τον ίδιο τον δημιουργό- προσφέρουν μια καθαρή ιδέα του τρόπου που χαρακτήριζε την παραγωγή του εργαστηρίου του.

Ο Σκόπας επίσης δημιούργησε ένα άγαλμα του Απόλλωνος για τον Αττικό Δήμο της Ραμνούντας. Αυτό το άγαλμα μεταφέρθηκε στην Ρώμη και τοποθετήθηκε στον βασιλικό λόφο. Θραύσμα του προσώπου και του ποδιού αυτού του αριστουργήματος σώζεται και μπορεί να αποδοθεί στα χέρια του Σκόπα. Προσφέρει μια ενδεικτική άποψη για την ιδιαίτερη τεχνική γυαλίσματος των επιφανειών των μαρμάρινων αγαλμάτων του, καθώς και για την απολύτως υψηλή ποιότητα των έργων του.

Σύμφωνα με τον Στράβωνα (3. 1. 48. 604) ο Σκόπας ήταν αυτός που δημιούργησε τον λατρευτικό άγαλμα του Απόλλωνος Σμινθέως στην Χρύσα της Τρωάδας. Το άγαλμα αυτό καταγράφεται επίσης από τον Ευστάθιο στο  Commentarii ad Homeri Iliadem 1. 39. Πιθανότατα υπήρξε προσφορά του Αρτάβαζου, που ήταν ο Σατράπης της Φρυγίας του Ελλησπόντου περί τα 350 π.Χ. Ο ίδιος ο Αρτάβαζος θα μπορούσε να είχε δωρίσει τα αγάλματα του Πάρι του Ευφράνορος και του Έρωτος δια χειρός Πραξιτέλους στο Πάριον, καθώς και του Απόλλωνος του Σαυροκτόνου από τον Πραξιτέλη στην Απολλώνια εν Ρυνδάκω.

Χάρη στα μνημεία αυτά, ο Αρτάβαζος μπορεί να επιθυμούσε να δώσει έμφαση στην κληρονομιά της Τροίας ως ιδρυτικής μνήμης για την δική του σατραπεία. Ο Απόλλων Σμινθεύς ήταν ο πρωταγωνιστής της πρώτης ραψωδίας της Ιλιάδας. Στο μέρος αυτό, ο Αγαμέμνων λέγεται πως έχει απαγάγει την κόρη του ιερέως του Απόλλωνα και μετά την εκδίκηση των θεών προς το στρατό των Αχαιών, το κορίτσι έπρεπε να επιστραφεί στον πατέρα της.

Αυτό άγαλμα του Απόλλωνος από τον Σκόπα παρουσιάζεται σε νομίσματα της Αλεξάνδρειας Τρωάδος. Ο θεός αναπαραριστάτο να περπατώ και να κρατά το τόξο του, δείχνοντας να παίρνει εκδίκηση σαν κι αυτή που μας ιστορεί ο Όμηρος.

Στην πρόσφατη δημοσίευση της ανασκαφής του ιερού του (Smintheion : in search of Apollon Smintheus, που δημοσιεύθηκε στην Κωνσταντινούπολη) ανακοινώθηκε η ανεύρεση θραύσματος από το λατρευτικό άγαλμα και υπάρχει και μια ευκρινής φωτογραφία του. Το θραύσμα προέρχεται από το κατώτερο μέρος του ποδιού του αγάλματος, το μάρμαρο είναι παριανό της υψηλότερης ποιότητας (Λυχνίτης), το γυάλισμα είναι το ίδιο που διακρίνει το πρόσωπο του αγάλματος του Απόλλωνος εν Ραμνούντα στον βασιλικό λόφο της Ρώμης, που επίσης φιλοτεχνήθηκε από τον Σκόπα. Τέλος, η ποιότητα του θραύσματος είναι πραγματικά εξαιρετική, τόσο ώστε να μπορούμε να το αποδώσουμε στον ίδιο τον δάσκαλο Σκόπα και όχι απλώς στο εργαστήριό του.

Apollo Smintheus Skopas.png

Το λογικό συμπέρασμα είναι πως πιθανόν πρόκειται για θραύσμα ενός αριστουργήματος του Σκόπα. Αναμένεται πως αυτή η ανακάλυψη θα μας ανοίξει νέους δρόμους γνώσης σχετικά με το έργο του μεγάλου Πάριου γλύπτη.

 

 

Originally posted 2018-03-31 13:49:54.

Written by

Antonio CORSO

Ο Antonio CORSO αρθρογραφεί στην Εφημερίδα ΑΡΙΣΤΕΙΑ και επιμελείται την Στήλη "Αρχαίος Κόσμος". Γεννήθηκε στο Baone, στην επαρχία Padova, της ΒΑ Ιταλίας. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Padova, όπου και αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Αρχαιολογίας. Ειδικεύτηκε στην αρχιτεκτονική και στην αρχαιοελληνική γλυπτική. Το 1984, με υποτροφία της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής, έρχεται στην Αθήνα και από τότε συνδέεται στενά με την Ελλάδα. Έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος του επιστημονικού του έργου στον μεγάλο γλύπτη της αρχαιότητας, τον Πραξιτέλη. Για αρκετά χρόνια υπήρξε επιμελητής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου της Padova. Την ίδια περίοδο δίδαξε στο Τμήμα Αρχαιολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Υπήρξε επίσης επισκέπτης καθηγητής στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων και μεγάλου αριθμού άρθρων. Έχει βραβευτεί για τη μελέτη του για τον Ρωμαίο αρχιτέκτονα Βιτρούβιο και πρόσφατα με το βραβείο του Lord Marks Charitable Trust. Έχει λάβει αλλεπάλληλες υποτροφίες από επιστημονικά ιδρύματα και φορείς και έχει συνεργαστεί με κορυφαία ερευνητικά κέντρα (της Βρετανίας, της Γερμανίας, της Ουγγαρίας, της Γεωργίας και της Ρωσίας). Βάση του, ωστόσο, παραμένει η Αθήνα.