Το σύνολο του υγιούς πληθυσμού περικλείει όλους τους δυνητικά ασθενείς και αποτελεί το πεδίο δράσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Η επίτευξη της υγείας σε κοινωνικό επίπεδο συντελείται με ποικίλα μέσα και φορείς: από την παραδοσιακή γνώση μέχρι την πολεοδομία. Χαρακτηριστική η λαϊκή ρήση “ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα”, καθώς και η καθιέρωση αυστηρών προδιαγραφών για χώρους εστίασης και δημόσιας χρήσης. Ο κύριος κορμός της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Ελλάδα είναι τα ΠΕΔΥ (πρώην ΙΚΑ), τα Κέντρα Υγείας, τα Περιφερικά Ιατρεία, οι νεοσύστατες ΤΟΜΥ, καθώς και μέρος των ιδιωτών ιατρών. Η δράση τους αφορά κατά κόρον στην προαγωγή της υγείας, εκπαιδεύοντας και ενημερώνοντας τους ενδιαφερόμενους, στη διαχείριση της χρόνιας νόσου και στην ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού.
Στην Ελλάδα τόσο η πρωτοβάθμια όσο και το σύνολο της κρατικά παρεχόμενης υγείας έχουν υπάρξει θύματα της κομματοποίησης και του στενού οικονομικού κλοιού των μνημονίων. Το πρώτο, ιστορικά καθιερωμένο πλέον, θέτει εκτός συζήτησης οποιονδήποτε σοβαρό μακρόπνοο σχεδιασμό. Επιπροσθέτως, η κρίση αφ’ ενός οξύνει τις αδυναμίες και αφ’ ετέρου απειλεί με σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας των παροχών. Η πραγματικότητα είναι ο ισχυρότερος μάρτυρας των παραπάνω. Οι περισσότερες μονάδες ασχολούνται εξαιρετικά και μόνο με τη συνταγογράφηση φαρμάκων, στερούμενες επιπλέον δυνατοτήτων. Στα νησιά και στη παραμεθόριο, από την άλλη, η όποια εύρυθμη λειτουργία εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τις προσωπικές θυσίες του προσωπικού. Είναι ξεκάθαρο ότι στην ήδη ρηγματώδη Δημόσια Υγεία της χώρας μας η παραμικρή νέα δόνηση θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση όλου του οικοδομήματος.
Με τη σειρά της, το στίγμα της επιχειρεί να αφήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μέσω του Υπουργού Ανδρέα Ξανθού και του Αναπληρωτή Υπουργού Παύλου Πολάκη. Πρόκειται για το σχέδιο σύστασης των Τοπικών Ομάδων Υγείας, το οποίο φέρει την έγκριση και αντλεί από τη χρηματοδότητση του ΕΣΠΑ 2014-2020. Το οπτιμιστικό πλάνο που κατατέθηκε στην επιτροπή προβλέπει την δημιουργία 660 ΤΟΜΥ εντός της προσεχούς δεκαετίας σε όλη τη χώρα. Η στελέχωση αυτών απαιτεί 10.000 άτομα εξειδικευμένου προσωπικού, ανάμεσα στους οποίους 2.500 ιατρούς. Οι υπάρχοντες ιατροί των επιθυμητών ειδικοτήτων, δηλαδή Γενικοί Ιατροί και Ειδικοί Παθολόγοι, δυστυχώς, αριθμητικά δεν επαρκούν. Η ελπίδα χάνεται ανεπιστρεπτί αν υπολογιστεί η συνεχής και σταθερή μετανάστευση των επιστημόνων, ειδικότερα του ιατρικού κλάδου, στην Ευρώπη.
Η διασύνδεση των πολυάριθμων υπηρεσιών που αφορούν άμεσα ή έμμεσα την πρωτοβάθμια υγεία έχει διακριτή σημασία. Η σοβαρή στέρηση των πόρων συνεχώς πιέζει για ορθότερη εκμετάλλευση των υπαρχόντων. Τα περιθώρια βελτίωσης επί του παρόντος είναι ευρύτατα αν αναλογιστούμε την αναχρονιστικότητα του συστήματος. Αδικαιολόγητο θα θεωρηθεί, κατά συνέπεια, η ψηφιοποίηση και η χρήση σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων να μη λάβουν τη δέουσα προσοχή. Οι πρώτες ΤΟΜΥ είναι έτοιμες να λειτουργήσουν σε Κρήτη και Ιωάννινα στην αρχή του νέου έτους, σύμφωνα με δηλώσεις των αρμοδίων και θα αποτελέσουν τη βάση για τις υπόλοιπες. Η ταυτόχρονη ενίσχυση των παλαιότερων δομών υποδεικνύει ότι δεν προβλέπονται συγχωνεύσεις, θέτοντας την Πρωτοβάθμια Υγεία σε προτεραιότητα και στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου. Η ώρα της κρίσης αργεί και συμπίπτει με τη διαπίστωση και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.
Οι προηγούμενες μακροπρόθεσμες δομικές αλλαγές του συστήματος, οι οποίες υπήρξαν οράματα μεγάλων πολιτικών, απέτυχαν παταγωδώς πολλές φορές. Τα απαραίτητα θεμέλια για τον αποτελεσματικό σχεδιασμό προγραμμάτων είναι η ευρεία πολιτική συμφωνία και η εκτενής τριβή και ζύμωση με τους άμεσα εμπλεκόμενους. Η μη τήρηση των παραπάνω προϋποθέσεων καθιστά λογικές και εμπεριστατωμένες τις αμφιβολίες ως προς την τελική έκβαση. Τα μάτια των νέων, εντός και εκτός της χώρας, είναι στραμμένα σε κάθε νέα αλλαγή και τα περιθώρια για περαιτέρω απογοήτευση έχουν εξαντληθεί. Συνεπώς, συνιστάται επαγγελματισμός, προσήλωση και οξύνοια στο κάθε βήμα, μακριά από την καθιερωμένη προχειρότητα.
Originally posted 2017-11-07 13:45:42.
