Πρόκειται για τα πιο γνωστά «φύκη» της ελληνικής θάλασσας στο άγγιγμα των οποίων δυσανασχετούν πολύ συχνά οι λουόμενοι στις παραλίες της πατρίδας μας. Κάποιοι πανικοβάλλονται στα τυχαία «χάδια» της, ενώ κολυμπούν. Άλλοι ανησυχούν ότι μέσα στους λειμώνες της μπορεί να κρύβεται κάποιο επικίνδυνο θαλάσσιο πλάσμα, που τους παραμονεύει.

Η αναφορά γίνεται βεβαίως για το θαλάσσιο φυτό Posidonia oceanica, τη γνωστή μας Ποσειδωνία, η οποία δυστυχώς δε λαμβάνει τη δέουσα αναγνώριση από το ευρύ κοινό ως προς την οικοσυστημική της σημασία.

grecobooks-1

Η πρώτη και ίσως πιο σημαντική παρερμηνεία σχετικά με το ανθοφόρο αυτό υδρόβιο φυτό αφορά την ίδια του τη φύση, καθώς είναι σύνηθες φαινόμενο να συγχέεται με την πολυφυλετική κατηγορία των φυκών. Τα φύκη περιλαμβάνουν πολλές ανεξάρτητες μεταξύ τους ταξινομικές ομάδες οργανισμών και ανήκουν σε διαφορετικά βασίλεια και συνομοταξίες όσον αφορά τη φυλογενετική τους ταξινόμησή.

Η Ποσειδωνία βεβαίως δεν είναι φύκος, καθώς διαθέτει πολύπλοκες δομές, που απαντώνται μόνο σε ανώτερα φυτά, όπως φύλλωμα, το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι και το 1,5 μέτρο και ρίζες, που προσφέρουν σταθερότητα στα εκτενή θαλάσσια λιβάδια της, ενώ επίσης καρποφορεί, καθώς ανήκει στη συνομοταξία των Αγγειόσπερμων φυτών.

Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας αποτελούν εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της Μεσογείου και για αυτόν τον λόγο προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Στο σύνολο των θαλάσσιων φυτών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η οξυγόνωση των παράκτιων υδάτων και η συσσώρευση του διαλυμένου στο νερό διοξειδίου του άνθρακα, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην επιβράδυνση των επιπτώσεων του φαινομένου του θερμοκηπίου. Οι λειμώνες, που σχηματίζουν, αποτελούν ενδιαίτημα για μεγάλο αριθμό ειδών φυτών και ζώων και προσφέρουν επίσης ασφαλή πεδία ωοτοκίας για είδη ψαριών.

Οι ρίζες και το φύλλωμα της Ποσειδωνίας μειώνουν την ένταση της κυματικής δράσης, συγκρατώντας τις ιζηματικές αποθέσεις, προστατεύοντας έτσι το παράλιο σύστημα από διαβρωτικά φαινόμενα. Στην προστασία των ακτών από τη διάβρωση συμβάλλουν επίσης τα εκβρασμένα, νεκρά φύλλα του φυτού, που αποτίθενται στην παραλία και που ταυτόχρονα αποτελούν ασφαλές περιβάλλον για τους οργανισμούς, που ζουν στο ανώτερο τμήμα της παραλιακής ζώνης.

Η τουριστική βιομηχανία από την άλλη μεριά δεν είναι πάντοτε σε θέση να εκτιμήσει την υψηλή οικοσυστημική σπουδαιότητα του θαλάσσιου αυτού φυτού ή των εκβρασμένων αποθέσεών του με αποτέλεσμα τα νεκρά φύλλα, που συσσωρεύονται στην ακτή να αντιμετωπίζονται σαν οργανικός ρύπος και συνεπώς συλλέγονται και απομακρύνονται από αυτή, στερώντας από το παράκτιο σύστημα τον σημαντικό αυτόν παράγοντα προστασίας του.

Η ιδέα της χρήσης της νεκρής οργανικής ύλης του υδρόβιου φυτού για τη δημιουργία υψηλής ποιότητας φυτοχώματος γεννήθηκε το 1993 στην Κεφαλονιά από την κ. Κατερίνα Ξενοπούλου, η οποία και προχώρησε στη συνέχεια στην ίδρυση της πρώτης επιχείρησης  παραγωγής αγροτικών προϊόντων στην Ευρώπη με κύρια πρώτη ύλη την Ποσειδωνία των ελληνικών θαλασσών, προσφέροντας έτσι μία χρήσιμη εφαρμογή των απορριπτόμενων φύλλων.

Spiaggia di Notteri, looking north, filled with posidonia oceanica

Τα νεκρά τμήματα του φυτού συλλέγονται από τις τουριστικές ακτές με τρόπο τέτοιο ώστε να ελαχιστοποιείται η παρέμβαση στη μορφολογία και το οικοσύστημα της παραλίας. Στη συνέχεια πραγματοποιείται αερόβια, θερμόφιλη ζύμωση για την κομποστοποίηση των πρώτων υλών, οι οποίες περιλαμβάνουν εκτός από τα εκβρασμένα φύλλα Ποσειδωνίας, στέμφυλα οινοποιίας, φύλλα ελιάς, ελαιοπυρήνα και καθαρό χώμα.

Τα παραγόμενα προϊόντα προσφέρουν αργό εμπλουτισμό των φυτών με φυσικά θρεπτικά συστατικά και ιδιαίτερα με οργανικό ασβέστιο και φυσικές αυξητικές ουσίες, περιορίζοντας την εξάρτησή τους από χημικά λιπάσματα, ενώ ταυτόχρονα αναπληρώνουν τα οργανικά θρεπτικά του εδάφους, εμποδίζοντας με αυτόν τον τρόπο την ξήρανση και τη διάβρωσή του. Θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό ελεύθερα βαρέων μετάλλων, προσφέροντας τη δυνατότητα εφαρμογής τους σε μεγάλες ποσότητες και παραμένοντας πάντοτε εντός των διεθνών ορίων συγκέντρωσης, διασφαλίζοντας την προστασία της ανθρώπινης υγείας. Η μακράς διάρκειας επεξεργασία κατά τη βιολογική ζύμωση εξασφαλίζει επίσης στα φυτά μη τοξική δράση, υψηλές συγκεντρώσεις σε χουμικά και φουλβικά οξέα, που ευνοούν την καλύτερη ανάπτυξή τους, καθώς παρέχει επίσης υψηλή συγκέντρωση σε φλαβονοειδή, οξέα τα οποία προσφέρουν μία σειρά από ευεργετικές ιδιότητες στην κατανάλωση καλλιεργημένων τροφίμων.

Η χρήση του θαλάσσιου φυτού Posidonia oceanica για την παραγωγή φυσικού λιπάσματος αποτελεί πανευρωπαϊκή καινοτομία, για την οποία η κ. Κατερίνα Ξενοπούλου έλαβε το Ελληνικό Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, καθώς και το 3ο βραβείο οικολογικού προϊόντος στα πλαίσια των υποψηφιοτήτων βράβευσης καινοτόμων προϊόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ τα προϊόντα της εταιρίας της έχουν επίσης πιστοποιηθεί ότι πληρούν τα κριτήρια κατηγορίας Α+ ποιότητας.

Η φιλοσοφία πίσω από την ιδέα βασίστηκε στην ανάγκη για μείωση του κόστους παραγωγής των γεωργικών προϊόντων με ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητάς τους, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος μέσα από την όλη διαδικασία. Η κομποστοποίηση των οργανικών, πράσινων υλικών αποτελεί συνεπώς μία αποδοτική εφαρμογή των αποβλήτων ξενοδοχειακών και δημοτικών επιχειρήσεων, αγροτικών μονάδων και ιδιωτικών θερμοκηπίων και κήπων με πολλαπλά οφέλη για τα τελικά προϊόντα, τα προϊόντα αγροτικής παραγωγής, που προορίζονται για κατανάλωση, καθώς και για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση για την ανθρώπινη υγεία.

Originally posted 2018-04-07 10:00:05.

Written by

Νικόλαος ΜΠΑΝΤΟΥΒΑΣ

Ο Νικόλαος ΜΠΑΝΤΟΥΒΑΣ είναι συντάκτης της Εφημερίδας ΑΡΙΣΤΕΙΑ και επιμελείται την Στήλη "Περιβαλλοντικά"