Στις 17-18 Αυγούστου 1917, μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε τα 2/3 της Θεσσαλονίκης: 70.000 άνθρωποι έμειναν στον δρόμο εκ των οποίων 52.000 Εβραίοι της πόλης. Μάλιστα, 32 συναγωγές, 10 ραββινικές βιβλιοθήκες, 8 Εβραϊκά σχολεία, τα κοινοτικά εβραϊκά αρχεία και σημαντικός αριθμός εβραϊκών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και λεσχών έγιναν στάχτη.
Το αυξημένο ενδιαφέρον των Εβραίων για την μεγάλη πόλη που τους φιλοξενούσε, καθώς και ανεξάρτητων ερευνητών της εποχής του ελληνικού Εθνικού Διχασμού, παράγει ένα συνεχώς αυξανόμενο απόθεμα επιστημονικής γνώσης που συγκλίνει στην εκτίμηση ότι “Ο Βενιζέλος και ο Σαράιγ έκαψαν την Θεσσαλονίκη”.
Το real estate της Εθνικής Αμύνης
Τα καμμένα κατασχέθηκαν από την “Κυβέρνηση” της Εθνικής Αμύνης, της στασιαστικής κίνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου που, χωρίς ίχνος αξιόλογης λαϊκής ή στρατιωτικής υποστήριξης, επιβλήθηκε στην Θεσσαλονίκη, με τις λόγχες των Γάλλων και την σιωπηρή συνέργεια των Βρετανών, που είχαν προσκληθεί από τον Ελευθέριο Βενιζέλο να καταλάβουν την πόλη, μετά την δεινή τους ήττα στα Δαρδανέλλια.
Επρόκειτο για την ιδιότυπη Γαλλο-Αγγλοκρατία της Αντάντ στην βόρειο Ελλάδα, υπό τον Στρατηγό Μωρίς Σαράιγ, που εν τέλει εκθρόνισε τον νόμιμο Βασιλέα Κωνσταντίνο τον Α’ και την κυβέρνησή του, οι οποίοι αρνούνταν την επίμονη εισήγηση Βενιζέλου να εκχωρήσουν το τμήμα Δράμας-Καβάλας στους Βουλγάρους ώστε να βγουν με το πλευρό της Αντάντ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με την αιματηρή του ανάρρηση στην δικτατορική εξουσία (1917-1920), ο Βενιζέλος έσυρε την Ελλάδα στην αυτοκτονία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και στην Μικρασιατική Καταστροφή. Ο αυτοκτονικός χορός της Ελλάδος χρηματοδοτήθηκε με αγγλικές λίρες και γαλλικά φράγκα: μαέστρος ο μεγαλέμπορος όπλων Σερ Μπάζιλ Ζαχάρωφ και πρώτο βιολί ο δωσίλογος Πρωθυπουργός-Δικτάτορας Ελευθέριος Βενιζέλος.
Η δημοσίευση των αρχείων του Foreign Office για τα κολοσσιαία ποσά με τα οποία χρηματίστηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος από τον μεγαλέμπορο του θανάτου και κατάσκοπο των Βρετανών Σερ Μπάζιλ Ζαχάρωφ προκαλεί αμηχανία στους υμνητές του.
“Έξι μέρες μετά τη φωτιά είχε γίνει σύσκεψη στην Αθήνα για να συζητηθεί ποια θα ήταν αντίδραση της κυβέρνησης. σε αυτήν πάρθηκε η σημαντική απόφαση ν’ απαλλοτριωθεί ολόκληρο το ρημαγμένο από τη φωτιά κέντρο της πόλης και να ξαναχτιστεί η έκταση σε νέα βάση. Ο στρατηγός Σαράιγ προσφέρθηκε να βοηθήσει και συνέστησε στις ελληνικές αρχές τους αρχιτέκτονες και τους μηχανικούς του επιτελείου του.
Έτσι συγκροτήθηκε γρήγορα μια επιτροπή από Έλληνες, Γάλλους και Βρετανούς ειδικούς. Ο πρωθυπουργός Βενιζέλος είχε τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια εκφράσει την απογοήτευσή του που δεν μπορούσε να επιφέρει στη Θεσσαλονίκη τις αισθητικές και υγειονομικές βελτιώσεις που θεωρούσε παραπάνω από απαραίτητες. Η πυρκαγιά ήρθε, όπως έλεγε, “σχεδόν σταλμένη από τη θεία πρόνοια”, και είπε στον πρόεδρο της επιτροπής, τον διακεκριμένο Βρετανό αρχιτέκτονα τοπίου Τόμας Μόσον, να αντιμετωπίσει την πόλη σαν ένα άγραφο φύλλο χαρτί” (Mazower Μ., Η πόλη των φαντασμάτων: Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι 1430-1950, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2006, σ.386.).
Οι Θεσσαλονικείς δεν επετράπει να ξανακτίσουν μόνοι τις καμένες περιουσίες τους. Εντός ολίγων ημερών, η “Κυβέρνηση” παρουσίασε ένα κρατικό πρόγραμμα ανασχεδιασμού και κατασκευής. Όσοι μπορούσαν να πληρώσουν -και όχι όσοι ήταν οι ιδιοκτήτες- θα καταλάμβαναν εφεξής το κέντρο της πόλης: μια αξιόλογη επένδυση real estate. Η Τράπεζα της Ελλάδος πλειοδότησε σε σχέση με την εβραϊκή κοινότητα.
Ο δωσίλογος “Πρωθυπουργός του κράτους της Θεσσαλονίκης” Ελευθέριος Βενιζέλος ενεθάρρυνε Βρετανούς και Γάλλους αρχιτέκτονες, δίνοντάς τους λευκή επιταγή για τον επανασχεδιασμό. Εις εξ αυτών περιέγραφε τον Βενιζέλο ως “ιδιαιτέρως ενθουσιώδη για την νέα Θεσσαλονίκη” και κατέληγε στο συμπέρασμα πως “ο θεμελιώδης στόχος του σχεδίου ήταν να στερηθούν οι Εβραίοι τον απόλυτο έλεγχο της πόλεως, χωρίς όμως να υπάρχει η διάθεση να τους διώξουν εντελώς”.
Η ηγεσία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης προσέφυγε στις μεγάλες δυνάμεις και τους οργανισμούς της διεθνώς. Καμία επιτυχία. Ακόμα και οι New York Times σημείωναν το 1919 πως η Ελληνική Κυβέρνηση δεν προσέφερε μια “ικανοποιητική εξήγηση” για το αίτιο της πυρκαγιάς. Επίσης “πως οι φυσικές υποψίες των κατοίκων ενισχύονταν από τις κραυγές χαράς” των βενιζελικών εφημερίδων της Αθήνας, που υμνούσαν “την εξαφάνιση του αρχαίου γκέτο της Μακεδονίας”.
Ο Σαράιγ δεν έσβησε την φωτιά…
Οι συμμαχικές με τον Βενιζέλο δυνάμεις της Αντάντ αρνήθηκαν να διακόψουν την υδροδότηση των στρατοπέδων και των νοσοκομείων τους, ώστε να εξοικονομηθεί νερό για την πυρόσβεση της φωτιάς. Ο στρατηγός Σαράιγ, επικεφαλής των δυνάμεων της Αντάντ στη Θεσσαλονίκη, επισκέφθηκε για λίγη ώρα την περιοχή του Διοικητηρίου το απόγευμα της πρώτης ημέρας, αλλά δεν επέστρεψε στον τόπο της πυρκαγιάς μέχρι την κατάσβεσή της.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες της εποχής υποστήριξαν ότι οι Γάλλοι του Σαράιγ έβαλαν την φωτιά.
Σύμφωνα με τον Ν. 823/1917 που εισηγήθηκε ο υπουργός συγκοινωνιών Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ιδρύθηκε «Διεθνής Επιτροπή Νέου Σχεδίου Θεσσαλονίκης» με πρόεδρο τον Γάλλο Ερνέστ Εμπράρ για την εκπόνηση ρυμοτομικού σχεδίου, το οποίο παραδόθηκε στη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας στις 29 Ιουνίου 1918.
Ένα τεράστιο συμβόλαιο real estate είχε ξεδιπλωθεί στην Θεσσαλονίκη από της Αμύνης τα Παιδιά…
Οι εμπρηστές μίλησαν και μετά “εξαφανίστηκαν”…
Πρώτα έβαλαν φωτιά στο δάσος του Τατοΐου, δολοφονώντας Έλληνες αξιωματικούς και θέτοντας τον Βασιλέα Κωνσταντίνο Α’ σε θανάσιμο κίνδυνο, από τον οποίο γλύτωσε με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Κατόπιν, έκαψαν την Θεσσαλονίκη.
Οι εμπρηστές, Έλληνες βαλτοί και Γάλλοι κατάσκοποι (“τα κατακάθια της Μεσογείου” στην σχετική αποκαλυπτική αρθρογραφία του Ιωάννη Μεταξά), έγιναν γνωστοί στην βασιλική κυβέρνηση, αλλά φεύ, λίγους μήνες μετά οι Γάλλοι και οι Βρετανοί βομβάρδιζαν την Αθήνα, σκότωναν τον πληθυσμό της από λιμό εκ του ναυτικού αποκλεισμού, δολοφονούσαν στη μέση του δρόμου όσους αντίθετους στον Βενιζέλο -τον άνθρωπό τους στην Ελλάδα- και… “εξαφάνιζαν” τους αυτουργούς των εμπρησμών, στην γαλλο-βρετανική αποικία της βενιζελικής δικτατορίας του 1917-1920.
“…πολλά απεκάλυψαν αι γενόμεναι ανακρίσεις, πολλά ήκουσα, όταν τας διατριβάς μου εποιούμην εις σωφρονιστικάς φυλακάς Συγγρού, από τινά κατάδικον, ιατρόν το επάγγελμα, κατηγορηθέντα και καταδικασθένα δια πολλάς εκβιάσεις και καταχρήσεις ας διενήργησε υπό την φιλελευθέραν ώθησιν των πολιτικών του φρονημάτων, κατά την ένδοξην εκείνην εποχήν καθ΄ην την Ελλάδα διέσχιζε απ΄άκρου εις άκρον η πνοή της Φιλελευθερίας. Ο φιλελεύθερος ούτος εκβιαστής εσεμνύνετο ότι ήτο εκ των αυτουργών του εμπρησμού και εδιηγείτο τα άθλα αυτού αυταρέσκως και μεγαλαυχών δια το ευγενές αυτό κατόρθρωμα, όπερ κατέστρεψε εν από τα ωραιότερα δάση της Αττικής, υπέβαλε εις μαρτυρικόν θάνατον ευγενείς αξιωματικούς και ηπείλησε να καύση και τον Βασιλέα χώρας αγαπητής εις τους εμπρηστάς” (Βίκτωρ Δούσμανης | Απομνημονεύματα – Ιστορικές σελίδες τας οποίας έζησα. Πρώτη Έκδοση 1946. Εκδόσεις Ελληνική Πρωτοπορία, 2020. Σελ. 256-257).
Επίλογος
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιβλήθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες των Γάλλων και των Βρετανών στα ελληνικά πολιτικά πράγματα, με προεργασία πολύ πριν το 1910.
Το mega-real estate με τον εμπρησμό της Θεσσαλονίκης εξασφάλισε τεράστια κέρδη στον Στρατηγό Σαράιγ και τους Γάλλους που βρίσκονταν πίσω από την αναδιανομή και ανοικοδόμηση της πόλεως. Το σπίτι που αγόρασε ο Μπάζιλ Ζαχάρωφ για τον Ελευθέριο Βενιζέλο στην Αθήνα μοιάζει ασήμαντη κουκίδα, μπροστά στον πακτωλό εκατομμυρίων που οι μεγάλοι πάτρωνες του σκοτεινού πολιτικού άνοιξαν γι αυτόν και τον κομματικό και επικοινωνιακό μηχανισμό του στην Ελλάδα για να την σύρουν στον χαμό του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και να την στείλουν στην Μικρά Ασία, ώστε αυτοί ανενόχλητοι να βάλουν στο χέρι την πετρελαιοφόρο Εγγύς και Μέση Ανατολή.
Έκτοτε, οι ίδιοι πάτρωνες φροντίζουν ώστε οι μνήμη του Λόυντ Τζωρτζ, του Μπάζιλ Ζαχάρωφ και του Ελευθερίου Βενιζέλου να αγιογραφείται…
Originally posted 2019-08-18 19:10:29.
