1939: Συστήνεται η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών

Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ) είναι σωματείο που ιδρύθηκε με σκοπό την “υποβοήθησιν της ερεύνης της Ιστορίας και Λαογραφίας της Μακεδονίας ως και την υποβοήθησιν της αναπτύξεως της εν γένει πνευματικής ζωής εν Μακεδονία”. Συστάθηκε στις 29 Απριλίου 1939 στη Θεσσαλονίκη, επί πρωθυπουργίας Ιωάννη Μεταξά και βασιλείας Γεωργίου ΙΙ. Αποτελεί νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου.

Στεγάζεται σε τρία κτίρια. Η Εταιρεία διαθέτει επίσης Βιβλιοθήκη (1951) με 70.000 τόμους βιβλίων, περιοδικών, χειρογράφων, εφημερίδων και χαρτών καθώς και την Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Ιούνιος 1975), η οποία αποτέλεσε τον πρώτο οργανωμένο εικαστικό μουσειακό φορέα της Θεσσαλονίκης. Ως ξεχωριστό παράρτημα της Εταιρίας λειτουργεί το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (Ι.Μ.Χ.Α.).

Στις 8 Φεβρουαρίου 1949 ο Βασιλεύς Παύλος έθεσε τον θεμέλιο λίθο του πρώτου μεγάρου της Εταιρείας και δύο χρόνια αργότερα, στις 19 Νοεμβρίου 1951, τον θεμέλιο λίθο του Μεγάρου Β΄. Οι εργασίες ανέγερσης του μεγάρου Γ΄ – που συνδέει το Μέγαρο Α΄ με το Μέγαρο Β΄ – ξεκίνησαν το φθινόπωρο του 1968. Στα κτήρια στεγάζονται όλες οι υπηρεσίες της Εταιρείας. Στο Μέγαρο Β΄ στεγάζεται το Κινηματοθέατρο «Αριστοτέλειον», το Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στο όποιο λειτουργεί ως μισθωτής το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και η Πινακοθήκη. Στο στο Μέγαρο Α΄ στεγάζεται η Βιβλιοθήκη.

Το ιστορικό της ίδρυσης

“Ήταν ημέρα Σάββατο, 29 Απριλίου 1939, αργά το απόγευμα, όταν 33
επιφανείς Θεσσαλονικείς Μακεδόνες ανέρχονται τα σκαλιά του επιβλητικού
κτιρίου της ΧΑΝ, φθάνουν στον δεύτερο όροφο, όπου από το 1938 στεγάζεται
η νεαρή Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, και παίρνουν θέσεις στο Ανα-
γνωστήριό της. Είναι ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, επτά εκπαιδευτικοί, τέσσε-
ρις καθηγητές και ένας υφηγητής του Πανεπιστημίου, πέντε έμποροι και ένας
βιομήχανος, τρεις δικηγόροι και ένας συμβολαιογράφος, τρία ανώτατα στελέ-
χη Τραπεζών και ανά ένας, γεωπόνος, τμηματάρχης της Ελευθέρας Ζώνης, αρ-
χιμηχανικός του Δήμου, οφθαλμίατρος και διευθυντής της Πανεπιστημιακής
Βιβλιοθήκης. Τους υποδέχεται ο διευθυντής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης που
καταλαμβάνει την 34η θέση.

Ανάμεσά τους μερικοί είναι ήδη ζωντανοί θρύλοι, όπως οι καθηγητές του
Πανεπιστημίου Περικλής Βιζουκίδης, Στίλπων Κυριακίδης και Δημήτριος Σά-
ντης, ο Γυμνασιάρχης Κωνσταντίνος Μικρού και ο οφθαλμίατρος Θεοφύλακτος
Θεοφύλακτος, η κλινική του οποίου είναι σημείο αναφοράς όλων των Ποντίων
προσφύγων. Άλλοι θα γίνουν θρύλοι, όπως ο θαυματοποιός γεωπόνος Αλέξαν-
δρος Λέτσας, οι τότε καθηγητές Γυμνασίου Απόστολος Βακαλόπουλος και Πέ-
τρος Σπανδωνίδης, ο ερευνητής Ιωάννης Βασδραβέλλης κ.ά. Όλοι ανεξαιρέτως
θα αφήσουν τη σφραγίδα τους στη νεότερη ιστορία της Θεσσαλονίκης.
Τους παρακολουθεί αλλά δεν μετέχει ένας ακόμη θρύλος: ο ποιητής και
ευεργέτης της Θεσσαλονίκης Γεώργιος Βαφόπουλος.

Ο καθηγητής της Φιλοσοφικής Αντώνιος Σιγάλας είναι ο εμπνευστής και
ιδρυτής της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Στη δική του πρόσκληση και
προτροπή ανταποκρίθηκαν οι 33.

Ώρα 7.30΄ μ.μ., οι 34 συμφωνούν απόλυτα και ομόφωνα εγκρίνουν το
Πρακτικό της πρώτης Γενικής Συνελεύσεώς τους. Η Εταιρεία Μακεδονικών
Σπουδών έχει ιδρυθεί. Έχουν συγκινηθεί αλλά είναι αδύνατον να μαντέψουν τι
καρπούς θα δρέψουν και πόσο, μετά από δύο γενεές, θα ακτινοβολεί ό,τι έχουν
οραματισθεί.

Τις πρώτες 40.000 δραχμές της εποχής συνεισφέρει ο Αλέξανδρος Λέτσας.
Είναι αυτός που αργότερα θα θεμελιώσει το επιβλητικό κτιριακό συ-
γκρότημα της Ε.Μ.Σ. το οποίο σήμερα δεσπόζει στη Θεσσαλονίκη απέναντι
από τον Λευκό Πύργο”.

Το Ιδρυτικό Πρακτικό

“Εν Θεσσαλονίκη σήμερον την 29ην Απριλίου 1939 οι κάτωθι υπογεγραμ-
μένοι, συνελθόντες εν τη αιθούση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης και
λαβόντες υπ’ όψιν ότι επιβάλλεται η ίδρυσις εν Θεσσαλονίκη ειδικού σωματεί-
ου, σκοπόν έχοντος την υποβοήθησιν της ερεύνης της Ιστορίας και Λαογραφίας
της Μακεδονίας ως και την υποβοήθησιν της αναπτύξεως της εν γένει πνευματι-
κής ζωής εν Μακεδονία, καθ’ ά λεπτομερέστερον θέλουσιν εκτεθή εν τω κατά το
κατωτέρω καταστατικώ, αποφασίζομεν την ίδρυσιν Σωματείου εν Θεσσαλονίκη
υπό τον τίτλον: «Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών»”.

Οι ιδρυταί
Κωνσταντίνος Μερκουρίου, Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Βασίλειος Νώτης, Συνταξιούχος Γυμνασιάρχης
Θεόδωρος Νάτσινας, τέως Λυκειάρχης
Δημήτριος Μισυρλής, Γεν. Επιθεωρητής Μέσης Εκπαιδεύσεως
Ιωάννης Βασδραβέλλης, Τμηματάρχης Ελευθέρας Ζώνης
Γεώργιος Μαλάκης, Αρχιμηχανικός του Δήμου Θεσσαλονίκης
Ιωάννης Τάρης, Υποδιευθυντής της Εμπορικής Τραπέζης
Δημήτριος Χατζόπουλος, Βιομήχανος
Θεόδωρος Οικονόμου, Δικηγόρος
Περικλής Βιζουκίδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Στίλπων Κυριακίδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Γεώργιος Δεληγιάννης, Συμβολαιογράφος
Κωνσταντίνος Μικρού, Γυμνασιάρχης
Θεοφύλακτος Θεοφύλακτος, Οφθαλμίατρος
Μάξιμος Μαραβελάκης, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Μάριος Τσιμάρας, Υφηγητής Πανεπιστημίου
Αντώνιος Σιγάλας, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Δημήτριος Σάντης, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Στυλιανός Γρηγοριάδης, Έμπορος
Αλέξανδρος Λέτσας, Γεωπόνος
Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, Έμπορος
Κωνσταντίνος Γκαρίπης, Καπνέμπορος
Μερκούριος Νικολαΐδης, Τμηματάρχης της Λαϊκής Τραπέζης
Απόστολος Βακαλόπουλος, Καθηγητής
Αθανάσιος Παπαευγενίου, Γεν. Επιθεωρητής Ξένων Σχολείων
Χαράλαμπος Λέκας, Δικηγόρος
Παναγιώτης Γυιόκας, Δικηγόρος
Παντελής Φορμόζης, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου
Πέτρος Σπανδωνίδης, Καθηγητής
Γεώργιος Τσιστόπουλος, Μέλος Διοικ. Επιτροπής Δήμου Θεσσαλονίκης
Δημήτριος Τσολέκας, Έμπορος
Γεώργιος Χατζηγεωργίου, Καπνέμπορος
Γεώργιος Σαγιαξής, Διευθυντής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Γεώργιος Μπρόβας, Υποδιευθυντής της Λαϊκής Τραπέζης

Πρόεδροι

Επίσημος Ιστότοπος

www.ems.gr

Originally posted 2018-05-18 10:35:24.