Ο εμβληματικός ανδριάντας ανεγέρθηκε επί πρωθυπουργίας Γεωργίου Παπαδόπουλου το 1969. Τίτλος έργου: Ελευθέριος Βενιζέλος, Θέση: Πάρκο Ελευθερίας, Λεωφ. Βασ. Σοφίας, Έτος Κατασκευής: 1969, Υλικό Κατασκευής: Ορείχαλκος, Καλλιτέχνης: Γιάννης Παππάς.
Το πολιτικό πλαίσιο
Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, σκεπτόμενος εκλογικά, συνέβαλε στην ωραιοποίηση της μνήμης του Κρητικού πολιτικού που κυβέρνησε με τις λόγχες των ξένων, και δίχασε και έκαψε την Ελλάδα για να την σύρει στον πολεμικό της χαμό με το πολιτικό και προσωπικό αζημίωτο. Κολακεύοντας τους συμπαθούντες την μνήμη του Βενιζέλου -αντίστοιχα με τον Ιωάννη Μεταξά και τον διάσημο επικήδειό του το 1936- ο Γεώργιος Παπαδόπουλος προετοίμαζε το έδαφος για τις πρώτες ελεύθερες εκλογές που είχαν ορισθεί για το 1974. Η ανέγερση ανδριάντα στην Αθήνα συνοδεύθηκε και από ποικίλες άλλες αντίστοιχε πρωτοβουλίες.
Το σχέδιο του Γεωργίου Παπαδόπουλου για μετάβαση στην Δημοκρατία, κατέστη προφανές με αποτέλεσμα οι ξένοι να ανησυχούν για την εκλογική του επικράτηση και την κυβερνητική του μακροημέρευση. Οι ξένοι και οι ντόπιοι πράκτορές τους ακύρωσαν την διαδικασία μετάβασης στην δημοκρατία που ξεκίνησε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος στις αρχές του 1973, υλοποιώντας σχέδιο αναταραχής και βίας στο Πολυτεχνείο, δολοφονιών και ανατροπής της κυβέρνησης πολιτικών υπό τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη.
Ευνόησαν την ανατροπή του Γεωργίου Παπαδόπουλου από τον Δημήτριο Ιωαννίδη, καθώς και την ωμή επέμβαση της Ελλάδος στην Κύπρο. Φυσικό αποτέλεσμα ήταν η πολιτική δικαιολόγηση της Τουρκικής εισβολής και κατοχής. Στρέφοντας την δημοκρατική μετάβαση προς ένα καθεστώς περισσότερο ελεγχόμενο από τον ξένο παράγοντα, οι δυτικές δυνάμεις αποκατέστησαν την επιρροή τους στην Ελλάδα.
Ο Ανδριάντας
Ο ανδριάντας είναι κεντρικό θέμα μιας γενικότερης μνημειακής σύνθεση, βρίσκεται στο μέσον του πάρκου που είναι έχει διαμορφωθεί με λοφίσκους στο πίσω μέρος του, ενώ μπροστά του υπάρχουν πλατώματα με σκαλιά που οδηγούν στη Λεωφόρο.
Ο Ελ. Βενιζέλος παρουσιάζεται όρθιος με το δεξί του χέρι σε έντονη κίνηση, με το αριστερό του πόδι προτεταμένο σαν να ετοιμάζεται να ανέβει στο βάθρο. Ήταν επιθυμία του γλύπτη, να αναδείξει με την στάση του σώματος, τον αεικίνητο όλο ζωντάνια πολιτικό άνδρα. Ο Βενιζέλος φοράει μακρύ σακάκι και στο αριστερό του χέρι κρατά ένα χαρτί τυλιγμένο σε ρολό.
Στη πρόσοψη του βάθρου του ανδριάντα αναγράφεται: «ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» και χαμηλότερα «ΑΝΗΡ ΤΟΛΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΓΝΩΣΚΩΝ ΤΑ ΔΕΟΝΤΑ ΚΑΛΛΙΣΤΟΝ Δ’ΕΡΑΝΟΝ ΤΗ ΠΑΤΡΙΔΙ ΠΡΟΕΜΕΝΟΣ ΤΩΝ ΑΓΗΡΩΝ ΕΛΑΒΕΝ ΕΠΑΙΝΟΝ ΚΑΙ ΔΟΞΑΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΝ ΚΑΤΕΛΙΠΕΝ». Στη δεξιά πλευρά της βάσης του γλυπτού αναγράφεται: «ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΠΑΣΓΛΥΠΤΗΣ» ενώ στην ίδια πλευρά, στο πίσω μέρος η υπογραφή του χαλκοχύτη«ΧΑΛΚΟΧΥΤΗΣΝ. ΚΕΡΛΗΣ».
Στη στήλη που βρίσκεται στο πρώτο επίπεδο του μνημείου, κοντά στο δρόμο, η ακόλουθη επιγραφή: «ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΡΑΣΤΗΜΑ, ΜΕΓΑΛΟΦΥΗΣΕΞΟΧΩΣ ΙΚΑΝΟΣ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙ ΤΑΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥΕΠΕΤΥΓΧΑΝΕ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΗ ΕΙΣ ΤΟ ΕΘΝΙΚΩΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΝ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΕΣΘΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ 1864-1936». Η κατασκευή του αγάλματος άρχισε το 1967. Η χύτευση ανατέθηκε στον χαλκοχύτη Νίκο Κερλή. Το γλυπτό αυτό είναι το πρώτο και το μοναδικό υπαίθριο γλυπτό της πόλης που φέρει την υπογραφή του Έλληνα χαλκοχύτη.
Η ανέγερση του έγινε στον χώρο της αφετηρίας των νικηφόρων συνταγμάτων του 1912-13, με υπόδειξη του Κώστα Μπίρη. Το 1969 προκηρύχθηκε διαγωνισμός από το Δήμο Αθηναίων, με θέμα τη διαμόρφωση του άλσους Παραπηγμάτων σε μνημειακό χώρο, κατάλληλο να φιλοξενήσει τον ανδριάντα του Βενιζέλου. Το πρώτο βραβείο δόθηκε στον αρχιτέκτονα Π. Βοτοκόπουλο, με συνεργάτη τον Δ. Βλάσση.
Ο Καλλιτέχνης
Ο Γιάννης Παππάς γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου του 1913 στην Κωνσταντινούπολη. Το Σεπτέμβριο του 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οικογένειά του εγκαθίσταται στην Αθήνα. Το 1929 ολοκληρώνει τις γυμνασιακές σπουδές του στο Γ’ Γυμνάσιο Αθηνών. Το 1930 εγγράφεται στην École Supérieure des Beaux-Arts του Παρισιού.
Από το 1930 ως το 1932 σπουδάζει στο εργαστήριο του καθηγητή Jean Boucher. Το 1937 βραβεύεται με χρυσό μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση των Παρισίων. Επιστρέφει στην Ελλάδα και το 1953 εκλέγεται καθηγητής των Εργαστηρίων Γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Το 1972 εκλέγεται αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών, ενώ το 1980 εκλέχθηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Έχει βραβευθεί με τον Ταξιάρχη dell’ Ordine del Merito Nazionale της Ιταλίας. Πέθανε στην Αθήνα στις 18 Ιανουαρίου 2005 σε ηλικία 92 ετών.
Ο Ιωάννης Νασιούλας είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας και Εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είναι επικεφαλής Δημοτικός Σύμβουλος της παράταξης “Νέα Αρχή για την Θεσσαλονίκη” στον Δήμο Θεσσαλονίκης
Originally posted 2019-12-08 21:57:44.
