Η SOE σε συνεργασία με την ηγεσία του ΚΚΕ είχε μεθοδεύσει την συγκρότηση του ΕΑΜ, για να αποκρύβεται ο έλεγχος του ΚΚΕ στην πολιτική καθοδήγηση της αντίστασης και χρηματοδότησε το ένοπλο σκέλος της, τον ΕΛΑΣ, επιλέγοντας προσεκτικά και επιβάλλοντας αμείλικτα τα ηγετικά του στελέχη.

Τις επαφές στην Αθήνα ανέθεσε η SOE στον αρχι-πράκτορά της Γεράσιμο Αλεξάτο («Οδυσσέας»). Ο Αλεξάτος αναφερόταν στην SOE Σμύρνης και στον David Pawson, αποκρύπτοντας την δραστηριότητά του από τον επικεφαλής των βρετανικών υπηρεσιών στην Σμύρνη Noel Rees.

Τον Οκτώβριο του 1941, ο Αλεξάτος συναντά για πρώτη φορά τους ανθρώπους του ΚΚΕ. Σε έκθεσή του προς τον Pawson, αναφέρεται σε νέα οργανωση των κομμουνιστών που γύρισαν από την εξορία με την έναρξη της κατοχής. Σημειώνει πως προσπαθούν να έρθουν σε επαφή με την Σοβιετική Ένωση. Αναφέρει πως συνάντησε την Καίτη Ζέβγου και τον Σπύρο Κωτσάκη, μετέπειτα επικεφαλής του ΕΛΑΣ στην Αθήνα.

Ο ταγματάρχης Ian Pirie, μέχρι την πτώση της Ελλάδος επικεφαλής της βρετανικής αποστολής στην Ελλάδα και τώρα επικεφαλής του ελληνικού τμήματος της SOE Καΐρου, ήταν ο τελευταίος από τους Βρετανούς κατασκόπους που διέφυγαν από την Ελλάδα λίγες ώρες μετά την κατάληψη των Αθηνών από τους Γερμανούς. Μαζί του, ο Nicholas Hammond, ο David Pawson και η ερωμένη του Pirie Νίκη Δεμερτζή.

Είναι ο Pirie που αναλαμβάνει από εδώ και πέρα να επεξεργαστεί τις αναφορές του Αλεξάτου και να ξεκινήσει η επίσημη υποστήριξη των κομμουνιστών στην Ελλάδα για την συγκρότηση αντάρτικου. Δεν διστάζει να παραπληροφορήσει τις εκτός SOE βρετανικές υπηρεσίες αναφέροντας για το ΕΑΜ πως «πρόκειται για εθνικιστικό κίνημα» και πως «αυτοαποκαλούνται κομμουνιστές, ελλείψει καλύτερου ονόματος». Καθησυχάζει, επίσης, το Foreign Office πως «αποκλείεται να συνεργαστούμε μαζί τους στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την τελική λαϊκή εξέγερση και την επιστροφή της παρούσας ελληνικής κυβέρνησης με επικεφαλής της τον βασιλέα».

Η διπλή πολιτική του Churchill τίθεται σε επιχειρησιακή εφαρμογή από την SOE. Η έγκριση του σχεδίου τηλεγραφείται στις 3 Νοεμβρίου 1941 από τον Διευθυντή Προπαγάνδας και Πρακτόρων της SOE Καΐρου συνταγματάρχη Tom Masterson στον David Pawson.

*Απόσπασμα από το έργο: Έτσι μεθόδευσαν οι Βρετανοί το αντάρτικο του ΚΚΕ στην Ελλάδα. Ιωάννης Νασιούλας. Εκδόσεις Ελληνική Πρωτοπορία, 2022. Σελ. 310. ISBN: 978-618-5383-44-2, σελίδες 161-162.

Written by

Ιωάννης ΝΑΣΙΟΥΛΑΣ

Ο Ιωάννης Νασιούλας είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, Εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικονομίας. Είναι Επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης "Νέα Αρχή για την Θεσσαλονίκη", Δημοτικός Σύμβουλος και Υποψήφιος Δήμαρχος του Δήμου Θεσσαλονίκης.