Ο Πανάγιος Τάφος

Ο Πανάγιος Τάφος ή Ναός της Αναστάσεως του Κυρίου αποτελεί τον ιερότερο τόπο της Χριστιανικής πίστης. Βρίσκεται στην ελληνική συνοικία, στο κέντρο της παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ. Η ακριβής του θέση είναι ο Γολγοθάς, το μέρος δηλαδή που σταυρώθηκε και ενταφιάστηκε ο Ιησούς Χριστός. Ο ναός σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να περιλαμβάνει τις θέσεις τόσο της σταύρωσης όσο και του τάφου. Ανάγει την ύπαρξή του από το 33 μ.Χ. αμέσως μετά την σταύρωση του Θεανθρώπου και αποτελεί την αρχαιότερη Εκκλησία της Ιερουσαλήμ και «Μήτηρ πασών των Εκκλησιών». Σήμερα στον χώρο της εδρεύει το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.

Τον 4^ο αιώνα μ.Χ. ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος και η μητέρα του Αγία Ελένη, κατασκεύασαν τον πρώτο Ναό συμπεριλαμβάνοντας σε αυτόν και το σπήλαιο. Από τότε πέρασε αρκετές περιπέτειες και υπέστη μεγάλες καταστροφές. Πέρσες, μουσουλμάνοι και Σαρακηνοί λεηλάτησαν τον Ναό μέχρις ότου πάρει την τελική του μορφή το 1810 μ.Χ. Ο σεισμός του 1927 δημιούργησε νέες φθορές και οδήγησε σε μια συλλογική προσπάθεια αποκατάστασης, μετά από συμφωνία μεταξύ Ορθοδόξων, Ρωμαιοκαθολικών και Αρμενίων, το 1958 μ.Χ.

Ο Ναός δεν ανήκει σε κάποιο κατασκευαστικό στυλ. Η ποικιλία των αρχιτεκτονικών ρυθμών και οι αντιθέσεις του μαρτυρούν την τόσο μακραίωνη όσο και πολυτάραχη ιστορία του αλλά και το εύρος της επικράτειάς του. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα συγκρότημα κτιρίων, το οποίο περιλαμβάνει Εκκλησίες, υπόγεια παρεκκλήσια, αποθήκες, βοηθητικούς χώρους, διαδρόμους, υπνοδωμάτια, μπαλκόνια. Ο κεντρικός τρούλος έχει οπή στο ψηλότερο σημείο του, ρίχνοντας φώς στον Πανάγιο Τάφο διαστάσεων 2,07 επί 1,93 μ. ο οποίος είναι λαξευμένος σε βράχο, καλύπτεται με μάρμαρο και φωτίζεται με λυχνίες. Για την φροντίδα του ναού, μεριμνούν Έλληνες μοναχοί υπό την ηγεσία του Πατριάρχη των Ιεροσολύμων.

Η τοιχοποιία και οι κίονες του ναού είναι κατασκευασμένα από ιεροσολυμίτικη πέτρα. Τα κιονόκρανα και τα τόξα είναι είτε βυζαντινά είτε των σταυροφόρων και η διακόσμηση συμπληρώνεται από βυζαντινές τοιχογραφίες και εικόνες, χάλκινα αναγεννησιακά σκαλιστά και σύγχρονα ψηφιδωτά. Η πολυπλοκότητα του Ναού εκφράζεται επίσης με την πολυχρωμία, την πολυγλωσσία αλλά και την ποικιλία των δογμάτων που στεγάζονται στον ναό εδώ και αιώνες τώρα.

Μέσα στον ναό της Αναστάσεως υπάρχουν πάνω από δέκα ιεροί χώροι, οι οποίοι συνδέονται με τα τελευταία γεγονότα της παρουσίας του Χριστού επί της γης:

Η Αγία Αποκαθήλωση. Κατασκευάστηκε το 1810 από μάρμαρο, έχει τραπεζοειδές σχήμα και πλαισιώνεται από μανουάλια και κανδήλες.
Ο τόπος όπου έστεκαν οι άγιες γυναίκες κατά τη σταύρωση. Σώζεται τμήμα σπασμένου μαρμάρου τοποθετημένου στη θέση που στέκονταν οι γυναίκες κατά τη σταύρωση.
Το Άγιο Κουβούκλιο. Καλύπτει τον τάφο του Χριστού. Πρόκειται για ναόσχημο οικοδόμημα με πλούσια διακόσμηση και μολύβδινο τρουλίσκο. Χωρίζεται σε δύο μέρη: τον Πανάγιο Τάφο του Χριστού και τον Άγιο Λίθο.
Ο χώρος της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού
Ο Γολγοθάς. Από το ιερό του Καθολικού ξεκινά σκάλα που οδηγεί σε ανυψωμένο επίπεδο χώρο, όπου βρίσκεται ο Γολγοθάς ο οποίος είναι στολισμένος με πολύτιμα κειμήλια και εικόνες.
Το παρεκκλήσιο του Αδάμ. Βρίσκεται στον χώρο του Γολγοθά. Σύμφωνα με μια αρχαία παράδοση, εκεί σωζόταν το κρανίο του Αδάμ και γι’ αυτό ο τόπος ονομάστηκε Γολγοθάς, που στα Εβραϊκά σημαίνει «Κρανίου τόπος».
Το παρεκκλήσιο του Ακάνθινου Στεφάνου. Πρόκειται για το παρεκκλήσιο της Αγίας Ελένης, στο οποίο κατεβαίνει κανείς με σκαλοπάτια και όπου στις ανασκαφές που διενεργήθηκαν με εντολής της Αγίας Ελένης βρέθηκαν ο Τίμιος Σταυρός, τα καρφιά και οι σταυροί των δύο ληστών.
Το παρεκκλήσιο «Διεμερίσαντο». Στον τόπο αυτό οι στρατιώτες μοιράστηκαν με κλήρο τα ιμάτια του Χριστού.
Το παρεκκλήσιο του εκατόνταρχου Λογγίνου. Βρίσκεται στον χώρο στον οποίο έστεκε ο εκατόνταρχος κατά τη σταύρωση.
Το παρεκκλήσιο των Κλαπών. Βρίσκεται κοντά στη λεγόμενη φυλακή του Χριστού. Εκεί οι βασανιστές έσφιξαν τα πόδια του Ιησού σε πλάκα.
Η κολόνα του δαρμού ή της φραγκέλωσης. Σώζεται μικρό τμήμα της. Στην κολόνα αυτή έδεσαν και μαστίγωσαν τον Χριστό.
Το Παρεκκλήσιο της Μαρίας της Μαγδαληνής.