Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο κορωνοϊός είναι μια μάλλον ήπια ή και ασυμπτωματική λοίμωξη: σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων που είναι θετικοί στο τεστ παραμένουν ασυμπτωματικοί. Το συνολικό ποσοστό νοσηλείας είναι περίπου 1% έως 3% και εξαρτάται πολύ έντονα από την ηλικία και την προηγούμενη κατάσταση υγείας: είναι πολύ χαμηλότερο από 1% στα παιδιά, αλλά υψηλότερο από 10% στους ηλικιωμένους.

Επομένως, το πραγματικό ερώτημα είναι: τι είναι ο σοβαρός κορωνοϊός και πώς μπορεί να προληφθεί;

Μια συναρπαστική νέα προδημοσιευμένη μελέτη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια διαπίστωσε ότι, σε ποντίκια, ο SARS-CoV-2 δεν χρειάστηκε να μολύνει καθόλου τους πνεύμονες για να προκαλέσει οξύ τραυματισμό των πνευμόνων (ARDS), υποξαιμία (χαμηλό οξυγόνο στο αίμα) και θάνατο. Αντίθετα, μια μόλυνση του οσφρητικού βολβού στη ρινική κοιλότητα ήταν αρκετή για να προκαλέσει υποξαιμία και θανατηφόρο τραυματισμό του πνεύμονα Covid.

Αυτό το πολύ ενδιαφέρον αποτέλεσμα είναι συνεπές με προηγούμενα ευρήματα, που συζητήθηκαν ήδη στην βιβλιογραφία, ότι ο σοβαρός κορωνοϊός δεν φαίνεται απλώς να είναι μια ιογενής πνευμονία, αλλά μια μετα-ιική αυτοάνοση επίθεση στον πνευμονικό ιστό, προκαλώντας υπερπηκτικότητα, θρόμβωση και αναπνευστική ανεπάρκεια. Συγκεκριμένα, η σοβαρή Covid μπορεί να είναι ένα σύνδρομο αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων (APS) που στοχεύει την αννεξίνη Α2.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί ορισμένοι ασθενείς με Covid παρουσιάζουν μια ξαφνική και ταχεία επιδείνωση περίπου 7 έως 10 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, όταν το ιικό φορτίο έχει ήδη μειωθεί σημαντικά στους περισσότερους ανθρώπους. Μια μετα-ιική, υπερφλεγμονώδης αυτοάνοση επίθεση μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί η θεραπεία με κορτικοστεροειδή είναι επιτυχής έναντι του σοβαρού κορονοϊού, ενώ τα μονοκλωνικά αντισώματα αποτυγχάνουν.

Καθώς τα εμβόλια κατά του Covid παρέχουν μόνο βραχυπρόθεσμη προστασία και ο σοβαρός κορωνοϊός είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί, οι αποτελεσματικές επιλογές έγκαιρης θεραπείας για ασθενείς υψηλού κινδύνου θα πρέπει να παραμείνουν κορυφαία προτεραιότητα.

Έγκαιρη θεραπεία: Τί μάθαμε από την ιατρική εμπειρία ως σήμερα

Ιβερμεκτίνη

Όλες οι τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές που έδειξαν σημαντικό όφελος θνησιμότητας από την ιβερμεκτίνη αποδείχθηκαν δόλιες. Τα επιδημιολογικά στοιχεία δεν υποστηρίζουν επίσης ισχυρή επίδραση της ιβερμεκτίνης: στην ινδική πολιτεία Uttar Pradesh, για παράδειγμα, ο συνολικός αριθμός θανάτων ήταν περίπου 43 φορές υψηλότερος από τον επίσημο απολογισμό θανάτων από τον Covid.

Ωστόσο, δύο υψηλής ποιότητας RCT ιβερμεκτίνης εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη και η ιβερμεκτίνη πέρασε πρόσφατα το «όριο ματαιότητας» και στις δύο αυτές δοκιμές. Έτσι, είναι ακόμα πιθανό ότι η ιβερμεκτίνη μπορεί να αποδειχθεί ότι προσφέρει κάποιο μέτριο ανοσοτροποποιητικό όφελος κατά του Covid.

Μολνουπιραβίρη (το χάπι Merck)

Η Merck αρχικά ισχυρίστηκε ότι το χάπι της για τον Covid, το Molnupiravir, είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό κατά του Covid. Ωστόσο, τα πλήρη δεδομένα της μελέτης δείχνουν ότι μόνο το βραζιλιάνικο σκέλος της δοκιμής έδειξε σημαντικό όφελος και έναντι της παραλλαγής Delta, το Molnupiravir είχε χειρότερη απόδοση από ένα εικονικό φάρμακο-placebo.

Επιπλέον, ο τρόπος δράσης του Molnupiravir μπορεί να είναι τοξικός για το ανθρώπινο DNA και μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες μεταλλάξεις του κορωνοϊού. Εν ολίγοις, το Molnupiravir δεν φαίνεται καλή επιλογή και οι γαλλικές αρχές έχουν ήδη απορρίψει την έγκριση του φαρμάκου.

Paxlovid (το χάπι Pfizer)

Η Pfizer δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει τα δεδομένα της μελέτης της, αλλά έγραψε σε ένα δελτίο τύπου ότι η Paxlovid μείωσε τις νοσηλείες και τους θανάτους σε ομάδες υψηλού κινδύνου κατά σχεδόν 90%. Το Paxlovid στοχεύει άμεσα το κύριο ένζυμο αντιγραφής του κοροναϊού (3CLpro), το οποίο είναι σίγουρα μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση.

Ωστόσο, το Paxlovid θα είναι ευρέως διαθέσιμο μόνο στα μέσα του 2022 και θα είναι αρκετά ακριβό. Κάποιος μπορεί επίσης να αναρωτηθεί εάν τα άτομα που λαμβάνουν ένα τόσο ισχυρό αντιικό φάρμακο εντός ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων θα αναπτύξουν πλήρη ανοσία έναντι του ιού ή εάν θα παραμείνουν επιρρεπείς σε επαναμόλυνση.

Έχει σημειωθεί ότι το Paxlovid και το Ivermectin αναστέλλουν και τα δύο το ίδιο ένζυμο αντιγραφής του κοροναϊού (3CLpro). Αυτό είναι σωστό, αλλά το Paxlovid είναι περίπου 1000 φορές πιο αποτελεσματικό, ενώ το Ivermectin απαιτεί μια δόση που είναι απίθανο να επιτευχθεί στον άνθρωπο.

Μονοκλωνικά αντισώματα

Τα μονοκλωνικά αντισώματα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην πρώιμη θεραπεία, αλλά αναποτελεσματικά στη θεραπεία ασθενών που ήδη νοσηλεύονται (μετα-ιική φάση). Επιπλέον, τα μονοκλωνικά αντισώματα έχουν χάσει γρήγορα την αποτελεσματικότητά τους έναντι νέων ιικών παραλλαγών, και ιδιαίτερα κατά του όμικρον.

Για παράδειγμα, η Γερμανία είχε αγοράσει 190.000 δόσεις μονοκλωνικών αντισωμάτων με κόστος 400 εκατομμύρια ευρώ, αλλά χρησιμοποίησε μόνο 8.000 δόσεις, δώρισε 70.000 δόσεις σε άλλες χώρες και πρόσφατα χρειάστηκε να απορρίψει τις υπόλοιπες δόσεις. Μια κολοσσιαία αποτυχία δημόσιας υγείας και σπατάλη δημοσίου χρήματος.

Budesonide (ένα εισπνεόμενο φάρμακο για το άσθμα)

Στις αρχές του 2021, δύο βρετανικές μελέτες διαπίστωσαν ότι η έγκαιρη θεραπεία με βουδεσονίδη (ένα εισπνεόμενο στεροειδές φάρμακο για το άσθμα) ήταν αποτελεσματική στην πρόληψη της εξέλιξης της νόσου και της νοσηλείας. Έχει ήδη σημειωθεί ότι η βουδεσονίδη βελτίωσε τα μαλακά τελικά σημεία, αλλά απέτυχε να βελτιώσει τα σκληρά τελικά σημεία, σύμφωνα με ένα φάρμακο που έχει μόνο επιφανειακή επίδραση στα συμπτώματα, όχι στη νόσο.

Μια πρόσφατη δοκιμή ενός παρόμοιου εισπνεόμενου στεροειδούς φαρμάκου, που δημοσιεύτηκε στο JAMA, κατέληξε σε παρόμοιο μικτό αποτέλεσμα, αλλά δυστυχώς περιελάμβανε κυρίως νέους και χαμηλού κινδύνου συμμετέχοντες.

Εν ολίγοις, η βουδεσονίδη μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του ήπιου έως μέτριου κορωνοϊού, αλλά παραμένει αβέβαιο εάν πράγματι μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη της νόσου και τη σοβαρή Covid.

Φλουβοξαμίνη

Η δοκιμή TOGETHER διαπίστωσε ότι η πρώιμη θεραπεία ασθενών με Covid με φλουβοξαμίνη (ένα αντικαταθλιπτικό που επηρεάζει τον μεταβολισμό της σεροτονίνης) μείωσε σημαντικά τις «νοσηλείες ή τις επισκέψεις ER» του Covid κατά 32%. Ωστόσο, η δοκιμή επικρίθηκε καθώς η φλουβοξαμίνη απέτυχε να φτάσει σε σκληρά τελικά σημεία (όπως νοσηλεία ή θνησιμότητα) και τα τελικά σημεία είχαν αλλάξει κατά τη διάρκεια της δοκιμής.

Θεωρείται ότι η φλουβοξαμίνη μπορεί να δράσει κατά του Covid ως αντιφλεγμονώδες φάρμακο ή στοχεύοντας τον μεταβολισμό της σεροτονίνης των αιμοπεταλίων.

Στην τελευταία περίπτωση, η κυπροεπταδίνη, ένας άμεσος ανταγωνιστής των υποδοχέων της σεροτονίνης, μπορεί να είναι ακόμη πιο αποτελεσματική.

Θεραπεία κατά των ανδρογόνων

Το SARS-CoV-2 χρησιμοποιεί τον υποδοχέα κυττάρων ACE2, η έκφραση του οποίου καθοδηγείται από ανδρογόνα (ανδρικές σεξουαλικές ορμόνες). Πρώιμες μελέτες διαπίστωσαν ότι οι ηλικιωμένοι άνδρες που λάμβαναν αντι-ανδρογόνα – που συνήθως χρησιμοποιούνται κατά του καρκίνου του προστάτη ή της τριχόπτωσης – διέτρεχαν πολύ χαμηλότερο κίνδυνο σοβαρού κορονοϊού.

Μελέτες από μια βραζιλιάνικη ομάδα διαπίστωσαν ότι ένα συγκεκριμένο φάρμακο κατά των ανδρογόνων ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικό κατά του Covid, αλλά αυτά τα αποτελέσματα έχουν επικριθεί έντονα από άλλους ερευνητές και δεν έχουν ακόμη αναπαραχθεί. Τα αποτελέσματα μιας δοκιμής φάσης ΙΙ/ΙΙΙ των ΗΠΑ θα είναι διαθέσιμα σύντομα.

Artemisia annua (τσάι, σκόνη ή εκχύλισμα)

Προκλινικές και πρώιμες κλινικές μελέτες, συμπεριλαμβανομένης μιας in vitro μελέτης από το Γερμανικό Ινστιτούτο Max Planck, διαπίστωσαν ότι η artemisia annua, ένα φυτό που χρησιμοποιείται κατά της ελονοσίας, μπορεί να είναι αποτελεσματικό κατά του Covid.

Περιέργως, η μόνη χώρα που έχει βασιστεί στην artemsia annua στον αγώνα της κατά του Covid – η Μαδαγασκάρη – συνεχίζει να έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά υπερβολικής θνησιμότητας στον κόσμο.

Αργινίνη (ένα αμινοξύ)

Η αργινίνη είναι ένα αμινοξύ ζωτικής σημασίας για το ανοσοποιητικό σύστημα, τη λειτουργία του ενδοθηλίου και την επισκευή των ιστών. Μελέτες διαπίστωσαν ότι η μείωση της αργινίνης είναι ένας σημαντικός προγνωστικός παράγοντας σοβαρού και θανατηφόρου Covid. Μια μικρή ιταλική RCT διαπίστωσε ότι η αργινίνη βελτίωσε σημαντικά την ανάρρωση των ασθενών με Covid.

Ασπιρίνη και ηπαρίνη

Οι διαθέσιμες μελέτες για την πρώιμη ή προφυλακτική θεραπεία με ασπιρίνη ή ηπαρίνη είναι ως επί το πλείστον θετικές, ενώ τα αποτελέσματα σε ασθενείς που νοσηλεύονται είναι μικτά ή αρνητικά. Η ασπιρίνη και η ηπαρίνη δρουν ως αντιαιμοπεταλιακά και αντιπηκτικά φάρμακα (για την πρόληψη της υπεραντιδραστικότητας των αιμοπεταλίων και της θρόμβωσης του Covid).

Βιταμίνη D και βιταμίνη C

Η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική απόκριση στις λοιμώξεις. Η αποφυγή της ανεπάρκειας βιταμίνης D, ειδικά στους ηλικιωμένους, είναι απαραίτητη. Μόλις μολυνθεί, είναι πολύ αργά για τη λήψη τυπικής βιταμίνης D (η οποία απαιτεί περίπου δέκα ημέρες για να μεταβολιστεί στη δραστική της μορφή). Ωστόσο, σε ασθενείς με ανεπάρκεια βιταμίνης D, η χορήγηση υψηλής δόσης βιολογικά ενεργής βιταμίνης D (καλσιφεδιόλη ή ακόμα και καλσιτριόλη) μπορεί να είναι αποτελεσματική.

Μια πρόσφατη ανασκόπηση δοκιμών για τη βιταμίνη C κατά του Covid διαπίστωσε ότι η ενδονοσοκομειακή ενδοφλέβια παρέμβαση βιταμίνης C «μπορεί να βελτιώσει τις παραμέτρους οξυγόνωσης, να μειώσει τους δείκτες φλεγμονής, να μειώσει τις ημέρες στο νοσοκομείο και να μειώσει τη θνησιμότητα». Αντίθετα, τα στοιχεία σχετικά με τη χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης C από το στόμα ήταν ανεπαρκή.

Υδροξυχλωροκίνη (HCQ)

Το HCQ, γνωστό ως φάρμακο κατά της ελονοσίας, είναι επίσης ένα τυπικό φάρμακο κατά ορισμένων χρόνιων αυτοάνοσων καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του συνδρόμου αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων (APS). Έτσι, εάν ο σοβαρός κορωνοϊός αποδειχθεί ότι είναι μια μορφή οξείας APS, το HCQ μπορεί, τελικά, να είναι χρήσιμο ως πρώιμη ή προφυλακτική θεραπεία για την πρόληψη του σοβαρού covid σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.

Προηγούμενες αρνητικές δοκιμές του HCQ διερεύνησαν ως επί το πλείστον αντι-ιικές ιδιότητες ή διεξήχθησαν σε νοσηλευόμενους ασθενείς ή σε νέους και ασθενείς χαμηλού κινδύνου. Τέτοιες δοκιμές ήταν βέβαιο ότι θα αποτύχουν. Αντίθετα, μια προοπτική μελέτη κοόρτης στη Σαουδική Αραβία διαπίστωσε ότι το HCQ συσχετίστηκε με 43% μείωση των νοσηλειών και 54% μείωση των θανάτων. Μια πολύ μεγάλη αναδρομική μελέτη στο Ιράν διαπίστωσε ότι το HCQ συσχετίστηκε με 38% μείωση των νοσηλειών και 73% μείωση των θανάτων.

Originally posted 2021-12-18 20:28:48.

Written by

Ιωάννης ΝΑΣΙΟΥΛΑΣ

Ο Ιωάννης Νασιούλας είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, Εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικονομίας. Είναι Επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης "Νέα Αρχή για την Θεσσαλονίκη", Δημοτικός Σύμβουλος και Υποψήφιος Δήμαρχος του Δήμου Θεσσαλονίκης.